20/05/2009
Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: Πολιτισμός
Στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης περιλαμβάνεται ένα εκτεταμένο σύμπλεγμα χώρων και διαδρομών αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος, που καλύπτει όλες τις χρονικές περιόδους. Υπάρχουν ευρήματα από την Νεολιθική Εποχή αλλά και από την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Στην παράλια ζώνη της περιοχής ιδρύονται από τον 7ο αιώνα π.Χ. οι πρώτες αποικίες από Έλληνες των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Μικρά Ασίας. Περίοδος ακμής είναι ο 5ος αιώνας π.Χ. με την ίδρυση του Βασιλείου των Οδρυσών, που διαλύθηκε στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. από τον Φίλιππο Β', ο οποίος ενσωμάτωσε τη Θράκη στο Βασίλειο των Μακεδόνων. Κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής κατάκτησης δημιουργούνται νέες πόλεις και η περιοχή αναπτύσσεται χάρη και στην κατασκευή της Εγνατίας Οδού (Via Egnatia) που συνέδεε το Βυζάντιο με το Δυρράχιο. Νέα περίοδος ακμής είναι η Βυζαντινή κατά την οποία, όμως, η περιοχή γνωρίζει επιδρομές Σλάβων και Βουλγάρων και, ταυτόχρονα, μαστίζεται από εσωτερικές έριδες. Μετά από το 1371 αρχίζει η Οθωμανική κατοχή με διακυμάνσεις στην πληθυσμιακή σύνθεση που φαίνεται να σταθεροποιείται κάπως στα τέλη του 16ου αιώνα με την επάνοδο του Χριστιανικού στοιχείου στις πεδινές περιοχές, την εγκατάσταση Εβραίων προσφύγων και την άφιξη πληθυσμών από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Ακολουθεί περίοδος μεγάλης άνθησης χάρη στο εμπόριο και την ανάπτυξη της παιδείας. Η περιοχή γνωρίζει δύσκολες στιγμές με τις διεκδικήσεις των Βουλγάρων και την κατοχή της από αυτούς τόσο στο διάστημα των Βαλκανικών πολέμων όσο και κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής.
Επισκέψιμοι και οργανωμένοι αρχαιολογικοί χώροι είναι των Αβδήρων, της Μαρώνειας και της Μεσημβρίας-Ζώνης, ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων στα βόρεια της Καβάλας, το κάστρο της Καλύβας και ο μακεδονικός τάφος της Σταυρούπολης στα ΒΔ της Ξάνθης, η Αναστασιούπολη (Περιθεώριον) και η Μαξιμιανούπολη (Μονυσούπολη) δυτικά της Κομοτηνής, τα ερείπια μονών της μοναστικής πολιτείας του Παπικίου όρους στα ΒΔ της Κομοτηνής, ο μακεδονικός τάφος των Συμβόλων βόρεια της Κομοτηνής, η Τραϊανούπολη ανατολικά της Αλεξανδρούπολης, το Διδυμότειχο, τα κάστρα του Άβαντα και του Πύθιου βόρεια της Αλεξανδρούπολης κ.ά. Ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Θάσου στον Λιμένα και ο αρχαιολογικός χώρος της Αλυκής στα ΝΑ του νησιού καθώς και το ιερό των Μεγάλων Θεών στην Παλαιόπολη της Σαμοθράκης είναι μόνο μερικά δείγματα από τον πλούσιο αρχαιολογικό θησαυρό των όμορφων αυτών νησιών. Από τις πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις ξεχωρίζει ο ταφικός τύμβος της Μικρής Δοξιπάρας με τα μοναδικά ευρήματα των μελών πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων του 2ου αι. μ.Χ., που βρέθηκαν θαμμένοι μαζί με τις πέντε άμαξες και τα άλογά τους.
Η περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης συνδέεται άρρηκτα με την ιστορική εξέλιξη του Χριστιανισμού και της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Η άφιξη του Αποστόλου Παύλου στους Φιλίππους την άνοιξη του 50 μ.Χ. σηματοδοτεί την έναρξη της εξάπλωσης του Χριστιανισμού στον δυτικό κόσμο. Τα αρχαιολογικά Μουσεία της Δράμας, των Φιλίππων, της Καβάλας, των Αβδήρων και της Κομοτηνής στεγάζουν σημαντικά ευρήματα από την προϊστορική εποχή μέχρι και τη Ρωμαϊκή περίοδο.
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, και ιδιαίτερα τον 9ο και 10ο αιώνα μ.Χ., η περιοχή άκμασε ως χριστιανικό και μοναστικό κέντρο με σημείο αναφοράς τη μοναστική πολιτεία στο Παπίκιο Όρος. Αρκετά θρησκευτικά μνημεία, κυρίως Βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί, διασώζονται έως σήμερα. Τέλος, στην περιοχή ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αξιόλογα δείγματα οθωμανικών μνημείων (σουλτανικό τέμενος του Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο) και τους περίφημους τεκέδες.
Η Δράμα, η Ξάνθη και η Αλεξανδρούπολη διαθέτουν εκκλησιαστικά μουσεία που συγκεντρώνουν δείγματα της εκκλησιαστικής τέχνης και λατρείας. Λαογραφικά μουσεία υπάρχουν στην Ξάνθη, στη Σταυρούπολη, στην Κομοτηνή, ενώ ξεχωρίζει και το Εθνολογικό Μουσείο της Αλεξανδρούπολης. Πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, διαλέξεις, εκθέσεις, συναυλίες και δρώμενα οργανώνονται από συλλόγους που δραστηριοποιούνται κυρίως στις πρωτεύουσες των νομών, όπως το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης στην Ξάνθη που στεγάζεται στην περιοχή των Καπναποθηκών και η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ). Στο πλήθος των εκδηλώσεων που οργανώνονται κάθε χρόνο ξεχωρίζουν το πολυεθνικό φεστιβάλ Κοσμόπολις στην Καβάλα, οι γιορτές Παλιάς Πόλης και το Καρναβάλι της Ξάνθης, το Καρναβάλι του Σουφλίου, το φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους της Δράμας, ενώ σε όλη την περιφέρεια οργανώνονται γιορτές και αναβιώνουν παραδοσιακά έθιμα.
|