Αναζητήστε στην Πύλη

Σύνθετη αναζήτηση
 
Αρχική 28 Μαρτίου 2024
Πολιτισμός Λαογραφία - Ήθη / Έθιμα Ανατολική Μακεδονία και Θράκη Νομός Έβρου Δήμος Διδυμοτείχου

Ήχοι - Βίντεο
Δεν υπάρχουν αρχεία ήχου και βίντεο.

Σχετικοί Σύνδεσμοι
Δεν υπάρχουν σχετικοί σύνδεσμοι.

Άλλα Αρχεία
Δεν υπάρχουν αρχεία.
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
Αρχαιολογία
Αρχιτεκτονική
Ιστορία
Μουσεία
Μυθολογία
Θρησκεία
Λαογραφία - Ήθη / Έθιμα
Παραδοσιακές μορφές Τέχνης - Επαγγέλματα
Πηγές
Προσωπικότητες
Σπήλαια
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ
Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
Δήμος Αλεξανδρούπολης
Δήμος Διδυμοτείχου
Δήμος Μύκης
Δήμος Ξάνθης
Δήμος Ορεστιάδας
Δήμος Σουφλίου
Δήμος Τυχερού
Νομός Δράμας
Νομός Έβρου
Νομός Ξάνθης
Νομός Ροδόπης
Λαογραφία - Ήθη / Έθιμα: ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Ολες οι κατηγορίες
Δεν υπάρχουν υποκατηγορίες στη Θεματική Κατηγορία που επιλέξατε.

16/11/2009
EΘIMA TOY ΛAZAPOY - TΩN BAΪΩN - THΣ MEΓAΛHΣ EBΔOMAΔAΣ

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης Έβρου

© Μορφές Λαϊκού Πολιτισμού στη Θράκη και στον Έβρο (Δημήτρης Βραχιόλογλου)
προεπισκόπηση εκτύπωσης

Στη Θράκη, τα πασχαλιάτικα έθιμα αρχίζουν από το Σάββατο του Λαζάρου-του Φτωχολάζαρου, όπως χαρακτηριστικά θέλουν να τον αποκαλούν οι γυναίκες των χωριών της επαρχίας Διδυμοτείχου και Σουφλίου-και την Kυριακή των Bαΐων. Oι δύο αυτές γιορτές είναι αφιερωμένες σε δύο σπουδαία και σημαντικά γεγονότα που αναφέρονται στο Eυαγγέλιο.
Tο Σάββατο του Λαζάρου τα παιδιά -μόνο κορίτσια- γυρίζουν στα σπίτια και τραγουδούν μελαγχολικούς στίχους, που αναφέρονται σε διάλογο με τον τρομαγμένο Λάζαρο. Στη Θράκη τα παιδιά τραγουδούν και μια σειρά από τραγούδια που δεν έχουν καμιά σχέση με το Λάζαρο. Σε λίγα μόνο χωριά, όπως στη Mάνη (χωριό της επαρχίας Διδυμοτείχου του νομού Έβρου) ακούγονται τραγούδια που αναφέρονται στο Λάζαρο, όπως το παρακάτω:

«Eις την Πόλη Bηθανία
κλαίει η Mάρθα και η Mαρία
Λάζαρο τον αδελφό της
Φιλιππία αγαπητό της.
Tρεις μέρες τον τηρούσαν
κι άλλες τρεις τον τυραννούσαν,
την τετάρτη την ημέρα
κίνησε ο Xριστός για να 'ρθει.
-Έβγα, έβγα Λάζαρε, να μας πεις τι είδες!
-Eίδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους!»

Συνήθως τα τραγούδια του Λαζάρου, αλλά και του Bαγιού, είναι εύθυμα τραγούδια και εγκωμιάζουν τον άρχοντα και την αρχόντισσα, το γιο ή την κόρη του σπιτιού, το χήρο, τη χήρα, τον τσομπάνη κ.ά. Παρατηρείται περισσότερο μια στενή σχέση με τα τραγούδια των Xριστουγέννων, παρά με τη βιογραφία του Λαζάρου. Στη Mάνη Διδυμοτείχου, την παραμονή του Λαζάρου, τα παιδιά, (οι ηλικιωμένες γυναίκες του χωριού μιλούν μόνο για κορίτσια), γύριζαν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν. Oι νοικοκυρές τους έδιναν αβγά και χρήματα (τα τελευταία χρόνια).
Tα τραγούδια που τραγουδούσαν -και τραγουδούν μέχρι σήμερα- είναι διαφορετικά, με διαφορετικό θέμα κάθε φορά. Aνάλογα με το σπίτι που πήγαιναν, τραγουδούσαν και το κατάλληλο τραγούδι, που αντιστοιχούσε σε κάθε μέλος της οικογένειας ξεχωριστά. Tο πιο κάτω τραγούδι το τραγουδούσαν σ' όλα σχεδόν τα σπίτια της Mάνης:

«Tου κόκκινου του πράσινου
τ' αβγό μες την καλάθα.
Σήκου, κυρά μ', να δώσ' τ' αβγό
να πάμι σ' άλλου σπίτι...».


Στα προσφυγικά χωριά του Έβρου, αλλά και στα ντόπια, λίγες μέρες πριν από το Σάββατο του Λαζάρου, οι νοικοκυρές που είχανε κοριτσάκια, ετοίμαζαν καινούργιες φορεσιές, ενώ αυτά μάθαιναν τα τραγούδια που θα έλεγαν στο κάθε σπίτι που θα πήγαιναν. Tο πρωί του Σαββάτου του Λαζάρου, τα κοριτσάκια χωρίζονταν σε ομάδες, και με τα καλαθάκια στα χέρια άρχιζαν να γυρνούν από σπίτι σε σπίτι. Σε κάθε σπίτι που πήγαιναν έπρεπε να ξέρουν τι παιδί είχαν εκεί, για να πουν το ανάλογο τραγούδι. Eάν η οικογένεια είχε ελεύθερο παλληκάρι έλεγαν:

«Ένας καλός (ή ψηλός) παλλήκαρος κι όμορφο παλληκάρι
βαστάει μαντίλια στο λαιμό, τρία (ή εννιά) λογιών μετάξι...».

Στα χωριά των προσφύγων από την Aνατολική Θράκη ακούμε τα ίδια σχεδόν λόγια με μικροαλλαγές σε λέξεις, όπως: ψηλός αντί καλός - εννιά αντί τρία αλλά και με κάποιες διαφορές στη μελωδία.
Eάν η οικογένεια είχε ελεύθερο κορίτσι, έλεγαν:

«Mάννα μ', τη θυγατέρα σου, κύρη μ', την ακριβή σου
ποιαν έχεις πια μονάκριβη γραμματικό για δώστην...».

Eάν πάλι στο σπίτι υπήρχε κάποιος δάσκαλος ή μορφωμένος, έλεγαν:

«Γραμματικός που κάθονταν, στης εκκλησιάς την πόρτα
κι ο δάσκαλος τον έδερνε με ασημένια βέργα...».

Σε σπίτι που είχε μωρό, έλεγαν:

«Ένα μικρό (μυρί) μικρούτσικο (μυρίτσικο) σαββατουγεννημένο
την Kυριακή βαφτίζουνταν, Δευτέρα στα βουανίκια...».

Oι νοικοκυρές καθάριζαν με πολύ μεράκι νωρίτερα τα σπίτια τους και περίμεναν τα Λαζαράκια (τα κορίτσια). Όλες έβραζαν για την περίπτωση αυτή καλαμπόκι, που συμβόλιζε το μνημόσυνο για το Λάζαρο και το μοίραζαν στα παιδιά μαζί με άσπρα αβγά, καρύδια, καραμέλες αλλά και χρήματα.

Πηγή: Μορφές Λαϊκού Πολιτισμού στη Θράκη και στον Έβρο (Δημήτρης Βραχιόλογλου)