22.11.2006
Μονύδριο του Αγίου Παντελεήμονος
Θέση: To μνημείο βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χιλιομέτρων δυτικά της Προσοτσάνης και περιβάλλεται από συστάδα υψηλών δένδρων.
Ιστορία: Είναι πιθανό ο ναός να υπήρξε καθολικό μονής που ταυτίζεται με το μετόχι του Αγίου Παντελεήμονα της βυζαντινής περιόδο, που βρισκόταν κοντά τον ποταμό Πάνακα (=Αγγίτη). Σε σιγιλλιώδες γράμμα (1316) των σεβαστών Γεωργίου Στρατηγού και Νικολάου Θεολογίτη αναφέρεται ως μετόχιο της μονής της Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσης στον ποταμό Στρυμόνα.
Το Μνημείο: Ο ναός, κτίσμα της παλαιολόγειας περιόδου (δεύτερο μισό του 13ου αιώνα), ανήκει στον σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο με συνεπτυγμένες τις κεραίες. Σήμερα διατηρείται η πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία του, μόνο στην ανατολική, η αψίδα του Ιερού Βήματος, και βόρεια πλευρά. Το υπόλοιπο οικοδόμημα και η κιονοστήρικτη στοά ανοικοδομήθηκαν πριν από τον Β? Παγκόσμιο Πόλεμο.
Βιβλιογραφία: Ε. ΚΟΥΡΚΟΥΤΙΔΟΥ-ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ, Βυζαντινά και μεσαιωνικά Μνημεία Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αρχαιολογικόν Δελτίον 27 (1972) Β2 Χρονικά? Γ. ΒΕΛΕΝΗΣ, Ένας παλαιολόγειος ναός κοντά στην περιοχή Δράμας, Επιστημονική Επετηρίς Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης - Τμήμα Αρχιτεκτόννων 6 (1973-1974)? Γ. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, Ένα χειρόγραφο της Βιβλιοθήκης Κυρίλλου και Μεθοδίου της Σόφιας από τη Δράμα, Μακεδονικά 22 (1982)? Γ. ΒΕΛΕΝΗΣ, Ερμηνεία του εξωτερικού διακόσμου στη βυζαντινή αρχιτεκτονική, Α?-Β?, Θεσσαλονίκη 1984? Σ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ? Δ. ΣΤΡΑΤΗΣ, Τα μοναστήρια της Μακεδονίας, τόμ. Α?, Ανατολική Μακεδονία, Θεσσαλονίκη 1996.
|