|
ι Βυζαντινοί χρησιμοποιούσαν για τη γραφή
των βιβλίων τους μελάνια διαφόρων χρωμάτων.
Το μελάνι για την γραφή ήταν συνήθως μαύρο
και το έλεγαν γραφικόν μέλαν ή μέλαν. Το
παρασκεύαζαν από φυτικές ουσίες, από καπνιά
ή αραβική γόμα. Το χρώμα του ποίκιλλε από
σκούρο μαύρο ως ξέθωρο καστανό και ανοιχτό
γκρίζο, ανάλογα με τα μεταλλικά άλατα (π.χ.
βιτριόλι) που περιείχε.
ια τον καλλωπισμό των χειρογράφων, την
σχεδίαση των κοσμημάτων και την
καλλιγράφηση των αρχικών γραμμάτων οι
αντιγραφείς χρησιμοποιούσαν κόκκινο
μελάνι, το μελάνιον κόκκινον κυρίως για τις
επικεφαλίδες, τα αρχικά γράμματα και τις
σημειώσεις προκειμένου να τραβήξουν την
προσοχή του αναγνώστη (εικ. 45). Το
προμηθεύονταν από ειδική ουσία ενός
εντόμου, του κόκκου το βαφικού. Πολλές φορές
γραφόταν ολόκληρο με κόκκινο μελάνι από
τους ερυθρογράφους. Το πορφυρό ήταν κόκκινο
χρώμα που παρασκευαζόταν από το κοχύλι
πορφύρα, η άχρωμη ουσία του οποίου όταν
εκτεθεί στο φως μετατρέπεται σε βαθιά
κόκκινη. Το χρώμα αυτό ήταν εξαιρετικά
ακριβό και το χρησιμοποιούσαν στα
αυτοκρατορικά βιβλιογραφικά εργαστήρια
για πολύτιμα χειρόγραφα. |
|
|
Εικ. 45: Επίτιτλο, αρχικό γράμμα Περγαμηνή.13ος
και 16ος
αι. Κατάλογος Μικρογραφιών Βυζαντινών Χειρογράφων της Εθνικής
Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
|
χρήση του χρυσού γινόταν σε εξαιρετικές
περιπτώσεις για την γραφή του κειμένου,
τους τίτλους, τα αρχικά γράμματα ή ολόκληρα
χωρία, σε βιβλία εκκλησιαστικά αλλά και
κοσμικά |
|
Εικ. 46: Επίτιτλα (κώδ. 154). Διακόσμηση με χρυσό.
Περγαμηνή. Τέλη 13ου αι. Κατάλογος Μικρογραφιών
Βυζαντινών Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
|
λλα μελάνια ήταν το κυανοπράσινο από
οξείδιο του χαλκού και το κίτρινο από το
λουλούδι του κρόκου που χρησιμοποιούσαν
για τις απομιμήσεις του χρυσού. Άλλοτε
χρησιμοποιούσαν το γαλάζιο, το πράσινο, το
λευκό και το ρόδινο.
Ολα τα χρώματα πριν τα χρησιμοποιήσουν τα
διέλυαν σε φυτική γόμα (το κόμμι) ή σε
βρασμένο ρυζάλευρο (το καταστατό).
|
