ΗΠΑΠΙΤΙΔΑ

Τι είναι η ηπατίτιδα;

Είναι μια αρρώστια του συκωτιού, που σε πολύ κόσμο είναι γνωστή και σαν «χρυσή» ή «κιτρινάδα» (ίκτερος). Η σοβαρότητά της εξαρτάται βασικά από την αιτία που την προκάλεσε αλλά και από την γενική κατάσταση της υγείας του αρρώστου και την ηλικία του.

Ποιες είναι οι αιτίες της;

Οι πιο συχνές αιτίες ηπατίτιδας είναι οι ιοί. Ίκτερο όμως μπορεί να προκαλέσει η χολολιθίαση, μερικά φάρμακα, διάφορες τοξικές ουσίες. Ηπατίτιδες που προκαλούνται από ιούς είναι η Α, που προκαλείται από τον ιό Α και η Β που προκαλείται από τον ιό Β. Σπανιότερα και άλλοι ιοί είναι δυνατόν να προκαλέσουν ίκτερο.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α

Ποια είναι η ηπατίτιδα Α;

Είναι η γνωστή λοιμώδης ηπατίτιδα που προσβάλλει συνήθως παιδιά σχολικής ηλικίας και προκαλεί μικροεπιδημίες, για τις οποίες μερικές φορές διαβάζουμε στις εφημερίδες. Είναι καλοήθης αρρώστια, ο άρρωστος γίνεται σχεδόν πάντα καλά και δεν ξαναρρωσταίνει ποτέ πια απ’ αυτή. Η ηπατίτιδα Α δεν αφήνει ποτέ υπολείμματα (δηλαδή χρόνια ηπατίτιδα ή κίρρωση ήπατος).

Πώς μεταδίδεται;

Ο ιός της ηπατίτιδας Α βρίσκεται στα κόπρανα αυτών που έχουν μολυνθεί, αρκετό διάστημα πριν από την εμφάνιση του ίκτερου (κιτρινίλας) και για λίγες ημέρες μετά την εμφάνιση. Μεταδίδεται με μολυσμένα τρόφιμα, μολυσμένο νερό ή μολυσμένα αντικείμενα και χέρια που μπαίνουν στο στόμα.

πώς παρουσιάζεται η αρρώστια;

Μόνον ο ένας στους τρεις απ’ αυτούς που θα μολυνθούν από τον ιό της ηπατίτιδας Α θα εκδηλώσουν την αρρώστια 15-45 ημέρες μετά την μόλυνση. Θα παρουσιάσουν ίκτερο (κιτρινίλα), ούρα με χρώμα κονιάκ και άσπρα κόπρανα. Μπορεί ακόμα να αισθανθούν κομμάρες, πυρετό, ανορεξία και βάρος στην περιοχή του συκωτιού. Οι δύο στους τρεις δεν θα παρουσιάσουν ίκτερο, αλλά παρ’ όλα αυτά θα έχουν τον ιό στα κόπρανά τους, οπότε θα μπορούν να μολύνουν το περιβάλλον. Κανένας απ’ αυτούς δεν θα ξαναπεράσει την ηπατίτιδα Α, έστω κι αν δεν έκανε ίκτερο.

Χρειάζεται ειδική θεραπεία ή δίαιτα;

Θεραπεία δεν υπάρχει. Ο οργανισμός καταπολεμεί μόνος του τον ιό. Δίαιτα ειδική δε χρειάζεται, αρκεί ν’ αποφεύγονται τα οινοπνευματώδη ποτά, τα πολύ δύσπεπτα φαγητά και η μεγάλη σωματική κόπωση. Ο άρρωστος μπορεί να μείνει στο σπίτι κάτω από ιατρική παρακολούθηση και δε χρειάζεται να μπει στο νοσοκομείο.

πώς μπορούμε να προφυλαχτούμε από την αρρώστια;

Η σχολαστική καθαριότητα ιδιαίτερα των χεριών, των τροφίμων, του νερού και της τουαλέτας είναι αρκετή. Αν κάποιος έχει την υποψία ότι μολύνθηκε πρέπει να συμβουλευτεί αμέσως το γιατρό του. Υπάρχει ένας ειδικός ορός (γ-σφαιρίνη) που προφυλάσσει, αν γίνει έγκαιρα –μια βδομάδα δηλαδή το πολύ μετά τη μόλυνση. Η χορήγηση γ-σφαιρίνης συνιστάται σαν προληπτικό μέτρο μόνο στα παιδιά που είχαν πολύ στενή επαφή με τον άρρωστο.

αν παρουσιαστεί ένα κρούσμα στο σχολείο;

Δε χρειάζεται να κλείσει το σχολείο, ούτε να γίνει απολύμανση. Θα πρέπει όμως να αυξηθούν τα μέτρα υγιεινής και τα παιδιά να πλένουν σχολαστικά τα χέρια τους και να μη βάζουν τίποτα ακάθαρτο στο στόμα.

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β

Ποια είναι η ηπατίτιδα Β;

Είναι γνωστή και σαν ηπατίτιδα «εξ ομολόγου ορού» και αφορά κυρίως τους ενήλικες. Είναι πιο βαριά από την ηπατίτιδα Α. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να πάρει χρόνια μορφή, να προκαλέσει κίρρωση ή και το θάνατο. Αν η αρρώστια δε γίνει χρόνια, τότε ο άρρωστος δεν πρόκειται να ξαναπάθει ποτέ ηπατίτιδα Β.

πώς μεταδίδεται;

Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται με το αίμα, δηλαδή με μετάγγιση μολυσμένου αίματος, πλάσματος ή διαφόρων παραγώγων του πλάσματος. Μεταδίδεται ακόμα με μολυσμένες βελόνες και σύριγγες ή οδοντιατρικά εργαλεία ή ξυραφάκια και οδοντόβουρτσες. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί με τη σεξουαλική πράξη, αλλά και με στενή, άμεση και παρατεταμένη επαφή.

πώς παρουσιάζεται η αρρώστια;

Με τον ίδιο τρόπο που παρουσιάζεται η ηπατίτιδα Α. Μόνον που πρέπει να περάσουν 30-180 ημέρες από την μόλυνση για να εμφανισθεί ο ίκτερος και οι άλλες εκδηλώσεις της. Όπως στην ηπατίτιδα Α, οι δύο στους τρεις που μολύνονται την περνάνε στα πόδια και δεν πρόκειται να αρρωστήσουν ξανά από την αρρώστια αυτή.

χρειάζεται ειδική θεραπεία ή δίαιτα;

Εδώ ισχύουν ό,τι και για την ηπατίτιδα Α. Όχι φάρμακα, αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών και πολύ δύσπεπτων φαγητών και αποφυγή σωματικής κόπωσης. Η εισαγωγή στο νοσοκομείο συνιστάται μόνο αν υπάρχουν ενδείξεις ότι η αρρώστια χειροτερεύει ή υποτροπιάζει.

Πώς μπορούμε να προφυλαχτούμε από την ηπατίτιδα Β;

Ο ιός της ηπατίτιδας Β υπάρχει στο αίμα του 3% περίπου των Ελλήνων. Ενώ όμως οι ίδιοι δεν είναι άρρωστοι, μπορούν να μολύνουν τους άλλους. Ο ιός υπάρχει ακόμα στο αίμα των αρρώστων και στο αίμα αυτών που πρόκειται ν’ αρρωστήσουν από ηπατίτιδα Β. Κύριος τρόπος μετάδοσης είναι οι μεταγγίσεις αίματος. Ο βρασμός δεν εξασφαλίζει την καταστροφή του ιού. Γι’ αυτό επιβάλλεται ή η αποστείρωσή τους σε ειδικούς κλιβάνους. Αν κάποιος νομίσει ότι μολύνθηκε, πρέπει να συμβουλευθεί αμέσως το γιατρό του που θα του χορηγήσει ειδικό ορό. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε προληπτικό εμβόλιο που είναι ασφαλές  χωρίς παρενέργειες και πολύ αποτελεσματικό. Το εμβόλιο συνιστάται σε ευπαθή άτομα που βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο να προσβληθούν από τον ιό. Γι’ αυτό χορηγείται στο ιατρικό νοσηλευτικό και οδοντιατρικό προσωπικό, στους πολυμεταγγιζόμενους, στους τοξικομανείς, στο οικογενειακό περιβάλλον ασθενών και σε μερικές άλλες ειδικές πληθυσμιακές ομάδες.