ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΓΙΑ ΜΕΡΙΚΟΥΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ
Ήταν το 1942 όταν ο Κολόμβος ξεκίνησε από την Ισπανία για να φθάσει στην Ινδία πλέοντας δυτικά. Στην Ινδία βέβαια, δεν έφθασε. Ανακάλυψε όμως μια νέα ήπειρο, το Νέο Κόσμο – την Αμερική.
Λίγα χρόνια μετά, το 1511 φθάνει στην Ευρώπη από το περιβάλλον του Κολόμβου η πρώτη είδηση για την ύπαρξη του καπνόφυτου και τη χρήση, από τους γηγενείς Αμερικανούς, του καπνού. Στην Ευρώπη, σύμφωνα με κάποιους μελετητές, ο καπνός εισήχθη το 1518 από τον Κορτέζ, άλλοι πάντως λένε πως μεταφέρθηκε από τον Ισπανό γιατρό Φραγκίσκο Φερνάνδες. Πάντως από 1560 ο Jean de Nicot, Γάλλος πρεσβευτής στη Λισσαβόνα, ο οποίος είχε προμηθευτεί από έναν Φλαμανδό έμπορο σπόρο καπνού, τον οποίο καλλιέργησε ο ίδιος στον κήπο του, έστειλε στην βασίλισσα Αικατερίνη των Μεδίκων σπόρους καπνού, για να "θεραπεύσει" τις ημικρανίες από τις οποίες υπέφερε. Φαίνεται πως η Αικατερίνη των Μεδίκων θεώρησε πως ο καπνός βοήθησε τις ημικρανίες της, γιατί υποστήριξε την καλλιέργεια του καπνού στη Γαλλία.
Την ίδια γνώμη για τις "θεραπευτικές" ιδιότητες του καπνού φαίνεται πως ασπάσθηκαν και άλλοι. Το 1571 ο Ισπανός γιατρός και βοτανολόγος Νικόλα Μενόρντε εξήρε σε βιβλίο του τον καπνό "ως ιαματικόν φυτόν". Παρά τη θερμή υποδοχή που επεφυλάχθη αρχικά στη χρήση του καπνού, σύντομα έκαναν την εμφάνισή τους και οι πρώτοι πολέμιοι. Άνθρωποι που για διάφορους λόγους δεν επείσθησαν "περί των θεραπευτικών ιδιοτήτων του καπνού". Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού στον οργανισμό έγιναν σιγά-σιγά γνωστές, αργότερα πασίγνωστες και με το πέρασμα του χρόνου και με την αύξηση της κατανάλωσης τα θύματά του άρχισαν να αυξάνονται δραματικά.
Τις τελευταίες δεκαετίες τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο σοβαρά. Οι καρδιοπάθειες και οι παθήσεις του κυκλοφοριακού συστήματος, γενικότερα, αυξήθηκαν παίρνοντας μορφή επιδημίας. Ο ιατρικός κόσμος συνειδητοποίησε πως έπρεπε να αντιδράσει. Ο πόλεμος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας εναντίον του τσιγάρου είχε κηρυχθεί.
Γι’ αυτούς που νοιώθουν το κάπνισμα ως μια από τις απολαύσεις της ζωής, γι’ αυτούς που ο καπνός είναι μια συνήθεια που δεν μπορούν να κόψουν εύκολα, πάντα θα υπάρχει μια αβάσιμη και φρούδα ελπίδα, πως το τσιγάρο δεν είναι και τόσο βλαβερό, πως ίσως όλοι οι άλλοι κάποιο λάθος κάνουν.
Τα πράγματα βέβαια δεν είναι έτσι, το ξέρουν και τα μικρά παιδιά. Δυστυχώς, η συνήθεια του καπνίσματος έχει αναρίθμητες βλαπτικές επιπτώσεις στην καρδιά, τα αγγεία, τους πνεύμονες και σε πλήθος άλλα ζωτικά όργανα.
Το κάπνισμα προκαλεί μεταβολές στις αρτηρίες και την καρδιά. Η νικοτίνη προκαλεί ταχυκαρδία, αυξάνει την πίεση καθώς και το ποσό του αίματος, που πρέπει να στείλει η καρδιά στις αρτηρίες. Επίσης προκαλεί σπασμό και στενεύει τις αρτηρίες στα πόδια και τα χέρια. Όσοι έχουν υπέρταση και καπνίζουν κινδυνεύουν περισσότερο να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο. Και δεν είναι μόνο η νικοτίνη. Το μονοξείδιο του άνθρακος που περιέχει ο καπνός, μπαίνει στο αίμα και μειώνει το οξυγόνο που στέλνει η καρδιά στα διάφορα όργανα του σώματος. Ακόμη ο καπνός κάνει τα αιμοπετάλια του αίματος να κολλάνε μεταξύ τους. Έτσι το αίμα γίνεται "παχύτερο", γεγονός που προδιαθέτει σε θρομβώσεις.
Κάπνισμα και αρτηριοσκλήρυνση:
Η αρτηριοσκλήρυνση συμβαίνει όταν οι λιπαρές ουσίες του αίματος "κυλάνε" και αθροίζονται στα τοιχώματα των αρτηριών με αποτέλεσμα η αρτηρία να στενεύει. Όταν πια η αρτηρία στενέψει αρκετά, μειώνεται η ποσότητα του αίματος που μπορεί να κυκλοφορήσει ως την καρδιά, με αποτέλεσμα να προκύπτει στηθάγχη και έμφραγμα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το κάπνισμα παίζει πρωταρχικό ρόλο, μαζί με τη χοληστερίνη και την αρτηριακή υπέρταση. Όσοι καπνίζουν ένα πακέτο τσιγάρα διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρδιακό επεισόδιο. Ο κίνδυνος δε αυξάνει αν πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση ή έχουν και υψηλή χοληστερίνη. Αυτοί οι άνθρωποι όχι μόνο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να πάθουν καρδιακό επεισόδιο, αλλά όταν το πάθουν έχουν λιγότερες πιθανότητες να επιζήσουν.
Κάπνιασμα και περιφερικές αγγειοπάθειες:
Περιφερική αγγειοπάθεια ονομάζουμε τις στενώσεις των αρτηριών που μεταφέρουν το αίμα στα πόδια και τα χέρια. Αν μια αρτηρία που φέρνει αίμα π.χ. σε ένα πόδι φράξει, τότε η συνέπεια μπορεί να είναι μέχρι και ο ακρωτηριασμός του ποδιού. Οι περισσότεροι άνθρωποι με την πάθηση αυτή είναι καπνιστές. Τα καλά νέα είναι πως όταν διακοπεί το κάπνισμα, τα στενώματα αυτά στις αρτηρίες υποχωρούν.
Κάπνισμα και άλλες παθήσεις:
Οι καπνιστές κινδυνεύουν από έλκος και καρκίνο του στόμαχου και καρκίνο του παγκρέατος. Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία πρόκλησης εμφυσήματος, χρόνιας βρογχίτιδας, καρκίνου του πνεύμονος και καρκίνου του λάρυγγος. Το κάπνισμα προκαλεί επίσης πρόωρες ρυτίδες στις εξωτερικές γωνιές των ματιών, ωχρότητα και ελαττωμένη ενυδάτωση, όλα δε αυτά οδηγούν σε πρόωρη γήρανση του δέρματος. Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά το ποσοστό αυτομάτων εκτρώσεων, πρόωρων τοκετών και το ποσοστό εμβρυϊκής και νεογνικής νοσηρότητος. Το 50% των καρκίνων της ουροδόχου κύστεως οφείλεται στο κάπνισμα.
Αγαπητοί καπνιστές. Σταματώ εδώ την παράθεση των παθήσεων που προκαλεί το τσιγάρο, όχι γιατί ο κατάλογος τελείωσε, αλλά γιατί θεωρώ πως αυτός ο κατάλογος παραείναι αρκετός για να πείσει απόλυτα.
Από καιρό σε καιρό όλο και παρουσιάζεται κάποιος που του λέει πως και ο παππούς του κάπνιζε και όταν πέθανε ήταν κοντά στα 90. Ο φίλος που τα λέει αυτά είναι από αυτούς που ένα δένδρο του κρύβει το δάσος με τα χιλιάδες δένδρα ή τους χιλιάδες σταυρούς.
Και τι γίνεται με όλους αυτούς που συνεχίζουν να καπνίζουν παρά τα όσα λέγονται, παρά τους τόνους μελάνι που χύθηκαν για την περιγραφή των βλαπτικών επιδράσεων του καπνού;
Αναμφίβολα, για πολλούς καπνιστές η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί πολύ δύσκολη υπόθεση. Η απόλαυση φαίνεται είναι πιο δυνατή από την κοινή λογική και τα αδιάσειστα επιχειρήματα. Εδώ θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι γιατροί έχουν σε ένα βαθμό ηττηθεί. Θα εξηγήσω αμέσως τι εννοώ. Η ιατρική στην προσπάθειά της να πείσει την κοινωνία για τις καταστρεπτικές επιδράσεις του καπνίσματος, παραθέτει ξερές στατιστικές που μιλάνε για εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια, για καρκίνους και για θανάτους. Πράγματα όχι και τόσο ευχάριστα και βέβαια όχι ιδιαίτερα ελκυστικά. Από την άλλη πλευρά αυτοί που έχουν συμφέρον για την προώθηση και τη διάδοση του καπνίσματος χρησιμοποιούν με επαγγελματική δεξιοτεχνία μέσα από τρόπους ιδιαίτερα θελκτικούς. Από τη μια πλευρά έχουμε τους γιατρούς με τους ξερούς αριθμούς των θανάτων και από την άλλη πλευρά τις διαφημίσεις στους τοίχους και τις εφημερίδες με τα άλογα που καλπάζουν σε ονειρεμένα λιβάδια, με τα αστραφτερά αυτοκίνητα και τις παραστάσεις, γυαλιστερό χαρτί και χρώματα. Αντίθετα, η προειδοποίηση της πολιτείας έχει μείνει η ίδια χρόνια και χρόνια "Το Υπουργείο Υγείας προειδοποιεί: Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά στην υγεία". Έτσι λοιπόν δεν είναι να απορεί κανείς γιατί, παρ’ όλα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, παρ’ όλες τις ξεκάθαρες αποδείξεις που έχουν προσκομίσει οι επιστήμονες, πολλοί συνεχίζουν να καπνίζουν.
Αξίζει πάντως να υπογραμμίσουμε ένα στοιχείο. Είναι πολλοί περισσότεροι οι καπνιστές στις χώρες με μικρότερο βαθμό ανάπτυξης. Φαίνεται πως οι πιο μορφωμένοι έχουν συνειδητοποιήσει περισσότερο τους κινδύνους. Και ο γνωστός καβαλάρης που διαφημίζει τα τσιγάρα καλπάζει όλο και περισσότερο προς τις φτωχές χώρες.
Ένας από τους τελευταίους τρόπους άμυνας των καπνοβιομηχανιών αλλά και των καπνιστών είναι τα "ελαφρά" λεγόμενα τσιγάρα και τα παντός είδους φίλτρα. Είναι όντως "ελαφρώς πιο ακίνδυνα" τα "ελαφρά" τσιγάρα; Είναι πιο ασφαλή τα τσιγάρα με λιγότερη νικοτίνη; Δυστυχώς η απάντηση είναι αρνητική. Πρώτα-πρώτα, το κακό δεν προέρχεται μόνο από την πίσσα ή τη νικοτίνη. Υπάρχουν εκατοντάδες άλλες βλαβερές ουσίες που περιέχονται στον καπνό που εισπνέεται. Αν προσθέσει κανείς και το γεγονός ότι οι καπνιστές αναγκάζονται να καπνίσουν περισσότερα τσιγάρα δήθεν πιο "ελαφρά" για να αντισταθμίζουν την λιγότερη νικοτίνη, τότε μπορεί το κάπνισμα να γίνει πιο επικίνδυνο.
Αγαπητοί καπνιστές, πρέπει να σας απογοητεύσω τελείως. Η ιατρική συμβουλή δεν μπορεί να είναι παρά μία και μοναδική: Διακόψτε το κάπνισμα εντελώς. Σκεφτείτε και κάτι ακόμα. Δεν θα βρείτε, όσο και αν ψάξετε, κανένα άλλο προϊόν που να γράφει στο περιτύλιγμα πως "ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ".