ΟΙ ΠΟΝΤΙΟΙ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Η επανάσταση του 1821 ήταν ο μεγάλος αγώνας της πατρίδας μας, για την αποτίναξη της τούρκικης σκλαβιάς. Οι Πόντιοι συμμετείχαν στον αγώνα αυτό με πολλούς τρόπους. Λίγα όμως γράφτηκαν, για τη συμβολή τους στην επανάσταση. Υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες ότι οι Πόντιοι πολέμησαν γενναία στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Αλλού αναφέρονται με το όνομα «Μαυροθαλασσίτης» και αλλού με το όνομα της καταγωγής τους. Αναφέρονται 17 τέτοια ονόματα, από τον Πόντο. Ο κλεφταρματολός του 1821 Αλέξης Μαυροθαλασσίτης αγωνίστηκε πρώτα στον Πόντο και μετά στην Ελλάδα. Αγωνίστηκε με τους συμπατριώτες του στην Ύδρα (1821) και στην Κρήτη (με 120 παλικάρια). Πολλοί πήγαν στην Ελλάδα να πολεμήσουν τους Τούρκους. Ο γνωστός Βούλγαρος λόγιος Τοντόρωφ αναφέρει κατάλογο αγωνιστών και φιλικών στη Μολδοβλαχία. Ανάμεσα στα 1002 ονόματα υπάρχουν πολλοί Πόντιοι αγωνιστές από την Οδησσό.

Ο ιστορικός της επανάστασης Ιωάννης Φιλήμων πολλά γράφει, για τους Πόντιους αγωνιστές του 1821.

Οι μεγαλύτερες, ίσως, μορφές του 1821 ήταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και ο αδερφός του Δημήτριος Υψηλάντης. Ο Πόντιος Α. Υψηλάντης, (1792-1828) στρατηγός και αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας άρχισε τον αγώνα με τον Ιερό Λόχο, και ο αδερφός του Δ. Υψηλάντης, στρατάρχης, σφράγισε την Επανάσταση το 1829 με νίκη στην Πέτρα Βοιωτίας, νικώντας 7.000 Τούρκους (με 3.000 Έλληνες). Πολλοί Πόντιοι στελέχωσαν την Φιλική Εταιρεία.

Πολλά μέλη της ζούσαν στη Ρωσία, στην Πόλη και στις Παραδουνάβιες Χώρες. Το 4% των μελών της ήταν στον Πόντο. Οι Πόντιοι ενίσχυσαν οικονομικά την Φιλική Εταιρεία (ιδρύθηκε το 1814). Πολλοί Πόντιοι αγωνίστηκαν στον Ιερό Λόχο. Είναι γνωστά τα ονόματα 19 Ποντίων αγωνιστών του. Υπήρξαν και άλλοι. Ο σουλτάνος κήρυξε τον Ιερό Λόχο σαν ποντιακή στρατιωτική μονάδα. Πόντιοι αγωνιστές του 1821 στην περιοχή της Τραπεζούντας κυνηγήθηκαν και μαρτύρησαν από τους Τούρκους.

Την περίοδο 1810-1824 χιλιάδες Έλληνες της περιοχής Πάφρας Αμισού εξοντώθηκαν με ύπουλο τρόπο (4.000 Έλληνες αντί για κατάταξη στο στρατό τους εκτέλεσαν). Την περίοδο του 1821 πολλοί Πόντιοι οπλαρχηγοί και αρματολοί βγήκαν στα βουνά να πολεμήσουν .