ΟΙ ΡΥΘΜΟΙ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ
Οι βασικοί ρυθμοί του Ποντιακού τραγουδιού είναι δύο: ο πεντάσημος ή 5\8 (Τικ) και ο εννεάσημος ή 9\8 (Ομάλ). Υπάρχουν όμως και άλλοι ρυθμοί. Ο στίχος αποτελείται από δύο ημιστίχια.
Τραγουδούσε πρώτα ένας το πρώτο ημιστίχιο και μετά το επαναλάμβαναν όλοι μαζί.
Το ίδιο συνέβαινε με το δεύτερο ημιστίχιο. Βέβαια υπήρχαν και ολοκληρωμένα τραγούδια, τα οποία ανήκαν στον ακριτικό, στον ερωτικό κύκλο κ.λπ. Η μεγαλύτερη ποικιλία τραγουδιών ήταν τα επιτραπέζια και μετά ακολουθούσαν τα τραγούδια σε χορό ομάλ και τικ.
Σε πολλά μέρη του Πόντου που συνόρευαν με άλλες περιοχές υπήρξαν επιδράσεις και γι’ αυτό παρατηρούμε να υπάρχει ο χορός με τα μαντήλια της Καππαδοκίας στους Μετενζήδες, που συνόρευαν μαζί της και χρησιμοποιούσαν τα ίδια όργανα.
Στην περιοχή της Νικόπολης βρίσκουμε τους καρσιλαμάδες. Και μέσα στον Πόντο ζούσαν και άλλοι λαοί, όπως Αρμένιοι, Λαζοί κ.λπ.
Ο Ανατολικός Πόντος συνορεύει με το Σοβιετικό Καύκασο και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δεχθούν την επίδραση των χορών τους, έτσι ώστε σήμερα να μη γνωρίζουμε σε ποιους ανήκουν ορισμένοι χοροί που χόρευαν εκεί οι Πόντιοι. Εδώ γίνεται μια καταγραφή των χορών που χόρευαν οι Πόντιοι, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους και από τις επιδράσεις που δέχτηκαν.
1. ΑΠΟ ΠΑΝ ΚΕΚΑ: Χορός Περιοχής Άνω Ματσούκας. Μια μορφή Τικ.
2. ΑΡΜΑΤΣΟΥΚ: Χορός της περιοχής Καυκάσου (Σοχούμ-Καρς)
3. ΑΤΣΙΑΠΑΤ: Περιλαμβάνεται στον κύκλο των πολεμικών χορών.
4. ΓΕΜΟΥΡΑ: Ανήκει στον κύκλο των χορών Τικ. Χορεύονται στη Γέμουρα και στα παραθαλάσσια χωριά μεταξύ Γέμουρας - Τραπεζούντας.
5. ΓΙΑΜΑΤΑΝ: Χορός με βάση το Ομάλ Καρς.
6. ΓΕΙΝΤΙΑΡΑΤΖ: Σημαίνει ο χορός των εφτά διαγωνιζόμενων.
γετί=εφτά, αράτζ=διαγωνισμός. ΓΙΕΝΤΙΑΡΑ: Σημαίνει εφτά μικρά δρομάκια. γέντι=εφτά, αρά =μικρός δρόμος. ΓΙΑΡΑΤΣ
7. ΓΙΟΥΒΑΡΛΑΝΤΟΥΝ: Θα πει “κατρακύλησα”. Μανεντζίδκος χορός κάτι ανάμεσα στο Κοτσαγγέλ και στο Τικ.
8. ΔΙΠΛΟΝ ΚΟΤΣ ή ΤΙΤΑΡΑ: χορεύτηκε από τους Ποντίους που ήρθαν από την Σοβιετική Ένωση. ΤΡΙΠΑΤ είναι παραλλαγή του Κοτς.
9. ΔΙΠΛΟΝ ΟΜΑΛ: Ματεντζίδικος χορός παραλλαγή του Κερασουντέϊκου.(εμπρ’οπίς)
10.ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ: Χορός της περιοχής Χαιρίενα. ή ΧΑΙΡΕΑΝΝΙΤΣΑ: Αρμενίτσα στην περιοχή Αργυρούπολης. ή ΑΡΜΕΝΙΤΣΑ
11. ΕΤΑΙΡΕ: Μοιάζει με τον χορό Γέμουρα και συνοδεύεται από το τραγούδι “Πέρνιξόν με έταιρε”. Χορός της Άνω Ματσούκας.
12. ΘΗΜΙΓΜΑ: Τελετουργικός χορός του Γάμου. ή ΘΗΜΙΣΜΑ: Τον χόρευαν εφτά ζευγάρια από τα οποία ένα μόνο κρατούσε λαμπάδες.
13. ΚΑΠΙΚΕΑΙΤΚΟΝ: Παραλλαγή του Από Παν Κεκά όπως τον χόρευαν στο Καπίκιοϊ
14. ΚΟΤΣ (φτερά): Παμποντιακός χορός.
15. ΚΟΤΣΑΓΓΕΛ: χορός του γάμου. Μ’ αυτόν τελειώνει η διασκέδαση.
16. ΚΟΤΣΑΡΙ: Χορός περιοχής Καρς.
17. ΚΟΥΣΑΡΑ: Χορός περιοχής Ματσούκας. Μια μορφή Τικ σε γρήγορο ρυθμό.
18. ΛΕΤΣΙ: Παραλλαγή της Λετσίνας περιοχής Αργυρούπολης. Τον χόρευαν οι μετανάστες στο Καρς.
19. ΛΕΤΣΙΝΑ: Καρσλίδικος χορός.
20. ΜΑΝΤΗΛΙΑ: Χορός μπροστά στους νιόπαντρους με μαντήλια στα χέρια. Χορεύεται και στην Καππαδοκία.
21. ΜΑΧΑΙΡΙΑ ή ΠΙΤΣΑΚ ΟΙΝ: Χορός των Μαχαιριών. Αναφέρεται στην Κύρου ανάβαση από τον Ξενοφώντα ότι χορεύτηκε από δύο Θράκες.
22. ΣΑΡΙΚΟΥΖ:Θα πει ξανθό κορίτσι στα Τούρκικα. Λέγεται ότι είναι ο χορός του θερισμού.
23. ΣΕΡΡΑ: Πολεμικός χορός. Στην περιοχή Τόνγιας ονομάζεται ΤΟΔΙΑΛΙΔΙΚΟΝ. Στην περιοχή Όρφεως λέγεται ΛΑΖΙΚΟΝ, όχι γιατί ήταν χορός των Λαζών αλλά γιατί οι Οφλήδες είναι κάτοικοι της Λαζικής χώρας.
24. ΤΕΡΣ: (ανάποδο) Ματεντζίδικος χορός, παραλλαγή της Τρυγώνας.
25. ΤΑΣ: Παραλλαγή της Ρώσικης Καζάσκας. Το έφεραν οι Πόντιοι από τη Σοβιετική Ένωση.
26. ΤΙΚ ΜΟΝΟ: Χορός της περιοχής Ματσούκας. Έξη βήματα.
27. ΤΙΚ ΔΙΠΛΟΝ ή ΤΙΚ ΣΟ ΓΟΝΑΤΟΝ ή ΚΟΔΕΣΠΙΝΙΑΚΟΝ: Τον χόρευαν σε όλο τον Πόντο εκτός της Ματσούκας με δέκα βήματα.
28. ΤΕΚ ΤΡΟΜΑΧΤΟΝ ή ΛΑΓΓΕΥΤΟΝ: Τον χόρευαν ιδιαίτερα στα Κοτύωρα και στο Καρς.
29. ΤΡΥΓΩΝΑ: Τον συναντάμε σε παραλλαγές όσον αφορά το κράτημα των χεριών. Πηγαίνει προς τ’ αριστερά.
30. ΤΟΥΡΝΑΛΑ: Χορός Ανατολικού Πόντου.
31. ΤΣΑΝΕΖΑΡΑ ή ΤΣΑΝΤΣΑΡΑ: Χορός Ανατολικού Πόντου.
32. ΤΣΟΥΡΤΟΥΓΟΥΖΟΥ: Ματενζίδικος χορός τον συναντάμε και στην Καππαδοκία σε παραλλαγές.
33. ΦΟΝΑ: Χορός του Νότιου Ανατολικού Πόντου.
34. ΧΑΛΑΪ: Χορός από τα Άρδασσα-Αργυρούπολης.