 πως ειπώθηκε, στην αρχή οι ψηφίδες είναι από φυσικούς
ακατέργαστους λίθους, που στη συνέχεια γίνονται τεχνητοί. Oι ψηφίδες είναι τετράγωνες ή ορθογώνιες, με εμβαδόν 1 ή 2 εκατοστών ή και μικρότερες για τα γυμνά μέρη, ιδίως δε το πρόσωπο. Για ένα δάπεδο, κατασκεύαζαν αρχικά ένα πλέγμα διασταυρούμενων τοίχων στο έδαφος
ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση καθίζησης. Eπάνω σ' αυτούς τοποθετούσαν μια επιφάνεια θραυσμένων όρθιων κεραμιδιών, και επάνω σ' αυτήν παχύ και ισχυρό κονίαμα, στο οποίο εβύθιζε ο ψηφοθέτης τις ψηφίδες.
|
 ια ένα εντοίχιο ψηφιδωτό χρησιμοποιούσαν ως προετοιμασία
τρία στρώματα.Tο πρώτο στρώμα ήταν παχύ κονίαμα με πρόσμιξη και άλλων υλικών που τοποθετούνταν στον τοίχο και στερεωνόταν με πλατυκέφαλα καρφιά ενώ η επιφάνειά του χαραζόταν με το μυστρί. Σε αυτό ετοποθετείτο αργότερα νέο στρώμα λεπτότερου κονιάματος και τελικά ένα τρίτο, λεπτόκοκκο, στο οποίο βύθιζε ο ψηφοθέτης τις ψηφίδες. |
| ι τεχνίτες που κατασκεύαζαν το ψηφιδωτό
ονομάζονταν ψηφοθέτες όπως μας παραδίδουν οι ελληνικές επιγραφές και tesselarius οι λατινικές. |
|
πιο παλιός ψηφοθέτης που γνωρίζουμε είναι ο Γνώσης, από ψηφιδωτό της Πέλλας τον 4ο π.X. αιώνα. Aπό τις νεότερες εποχές διασώζονται αρκετά ονόματα ψηφοθετών. Aπό
τις επιγραφές των ψηφιδωτών γνωρίζουμε την συνεργασία ψηφοθετών και ζωγράφων στη διαδικασία της ψήφωσης, όχι βέβαια σε όλα τα παραγόμενα έργα, αλλά πιθανώς στα σπουδαιότερα απ' αυτά. Mολονότι η τέχνη του ψηφιδωτού απαιτούσε μεγάλη επιδεξιότητα στην προετοιμασία, την επιλογή και την τοποθέτηση των ψηφίδων, το επάγγελμα του ψηφοθέτη δεν συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις καλά αμειβόμενες ειδικότητες των τεχνιτών |