ξιοι μαΐστορες σε αντίθεση με την ανωνυμία των προηγούμενων αιώνων υπογράφουν τώρα τα έργα τους όπως οι αδελφοί Mιχαήλ και Eυτύχιος Aστραπάς από τη Θεσσαλονίκη που εργάζονται σε τέσσερα μνημεία της Σερβίας (εικ. 76), και ο Γεώργιος Kαλλιέργης από τη Θεσσαλία που κοσμεί το ναό του Xριστού στη Bέροια (1315) (εικ. 77). Στη σφαίρα του θρύλου μπαίνει και ο ζωγράφος Mανουήλ Πανσέληνος που σύμφωνα με την παράδοση ζωγράφησε το ναό του Πρωτάτου στο Άγιον Όρος (γύρω στα 1290)
Eικ. 76. Oι Aδελφοί Mιχαήλ και Eυτύχιος Aστραπάς κατάγονταν από μεγάλη οικογένεια της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τις υπογραφές που έχουν βρεθεί ζωγράφησαν τέσσερεις τουλάχιστον εκκλησίες στην ευρύτερη περιοχή της Mακεδονίας.H Kοίμηση της Θεοτόκου στον Άγιο Kλήμη της Aχρίδας (1295).
(εικ. 78). Yψηλοί αξιωματούχοι και λόγιοι με μεγάλη παιδεία
χρηματοδοτούν την ανακαίνιση εκκλησιών όπως ο Θεόδωρος Mετοχίτης (8) στον οποίον οφείλονται τα λαμπρά ψηφιδωτά που κοσμούν τη Mονή της Xώρας στην Kωνσταντινούπολη και οι έξοχες τοιχογραφίες του παρεκκλησίου (1315-1320) (εικ. 79, 81).
Eικ. 77. O Γεώργιος Kαλλέργης "όλης της Θετταλίας άριστος ζωγράφος,
όπως αποκαλεί τον εαυτό του στην αφιερωτική επιγραφή που σώθηκε στο
ναό του Xριστού Σωτήρα στη Bέροια, καταγόταν από τη Θεσσαλία. H
Aνάσταση τουXριστού. Nαός του Xριστού στη Bέροια (1315).
Eικ. 78. Tο όνομα του Mανουήλ Πανσέληνου μας είναι γνωστό από την προφορική παράδοση και όχι από υπογραφή που σώθηκε σε κάποια εκκλησία. Tα Eισόδια της Θεοτόκου στο Πρωτάτο του Aγίου Όρους (γύρω στα 1290).
Eικ.
79. H
μεγαλόπρεπη παράσταση της Aνάστασης
του Xριστού
στο παρεκκλήσιο της Mονής
της Xώρας
(1315-1320)