Αναζητήστε στην Πύλη

Σύνθετη αναζήτηση
 
Αρχική 29 Μαρτίου 2024
Πολιτισμός Ιστορία Ανατολική Μακεδονία και Θράκη Νομός Έβρου Δήμος Σαμοθράκης

Ήχοι - Βίντεο
Δεν υπάρχουν αρχεία ήχου και βίντεο.

Σχετικοί Σύνδεσμοι
Samothraki-Samothrace-Δήμος Σαμοθράκης
Επίσημη Ιστοσελίδα του Δήμου Σαμοθράκης
Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός
Ιστοσελίδα για τη Θράκη
e-city.gr > Αξιοθέατα > Σαμοθράκη > Ιερό των Μεγάλων Θεών
Τουριστικός οδηγός
Σαμοθράκη-Ιστορία
Ιστοσελίδα για τη Θράκη
Samothrace
Σαμοθράκη-Πολιτισμικός οδηγός

Άλλα Αρχεία
Δεν υπάρχουν αρχεία.
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
Αρχαιολογία
Αρχιτεκτονική
Ιστορία
Μουσεία
Μυθολογία
Θρησκεία
Λαογραφία - Ήθη / Έθιμα
Παραδοσιακές μορφές Τέχνης - Επαγγέλματα
Πηγές
Προσωπικότητες
Σπήλαια
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ
Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
Δήμος Αβδήρων
Δήμος Αλεξανδρούπολης
Δήμος Βιστωνίδος
Δήμος Δράμας
Δήμος Θάσου
Δήμος Ιάσμου
Δήμος Καβάλας
Δήμος Κομοτηνής
Δήμος Μαρωνείας
Δήμος Ξάνθης
Δήμος Σαμοθράκης
Δήμος Σταυρούπολης
Νομός Δράμας
Νομός Έβρου
Νομός Καβάλας
Νομός Ξάνθης
Νομός Ροδόπης
Ιστορία: ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Ολες οι κατηγορίες

02/12/2007
Σαμοθράκη

Αικατερίνη Μπάλλα
Πηγή: Ι.Π.Ε.Τ./ Ε.Κ. «Αθηνά»
© Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης
προεπισκόπηση εκτύπωσης

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στη Σαμοθράκη έδειξαν ότι το νησί κατοικείται ήδη από την προϊστορική εποχή. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι παλαιότεροι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Πελασγοί, οι οποίοι εικάζεται ότι ήταν οι πρώτοι εισηγητές της μυστηριακής θρησκείας που αναπτύχθηκε αργότερα στη Σαμοθράκη. Κατά την πρώιμη εποχή του Σιδήρου, τοποθετούνται δύο άλλα θρακικά φύλα οι Δάρδανοι και οι Σαίοι, με τους οποίους σχετίζονται πιθανότατα οι παλαιότερες ονομασίες του νησιού Δαρδανία, Σαόννησος και Σαωκίς.

Σύμφωνα με τις επιγραφές που αποκαλύφθηκαν στο νησί, λίγο πριν 7ο αιώνα π.Χ. συνέρρευσαν στη Σαμοθράκη ελληνικά φύλα από περιοχές της Αιολίας. Οι συνθήκες της εγκατάστασης τους δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές. Φαίνεται, πάντως πως το αιολικό και το ιωνικό στοιχείο συνυπάρχουν στο νησί, ενώ τώρα αρχίζει να οργανώνεται στο βόρειο τμήμα του νησιού, στην Παλαιόπολη, η μυστηριακή θρησκεία των Μεγάλων Θεών που κατέστησε τη Σαμοθράκη μεγάλο θρησκευτικό κέντρο κατά την αρχαιότητα.

Η αρχαία πόλη οργανώνεται σύμφωνα με τα πρότυπα των ελληνικών πόλεων και γρήγορα αποκτά μεγάλη δύναμη. Η προνομιακή γεωγραφική θέση της Σαμοθράκης, το εμπόριο και οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι, την ανέδειξαν στους αρχαϊκούς χρόνους, σε μία αξιόλογη πόλη-κράτος, με δικό της νόμισμα και πολεμικό στόλο. Η ακμή της δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τον αποικισμό των απέναντι θρακικών παράλιων, που είναι γνωστά ως Σαμοθρακική περαία. Ένα πλήθος πόλεων, με αγροτικό κυρίως χαρακτήρα, ιδρύονται στην ευρύτερη περιοχή ανάμεσα στον Έβρο και τον Ίσμαρο και αποτελούν σημαντικούς σταθμούς εμπορικών σχέσεων με τα θρακικά φύλα της ενδοχώρας.

Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. η Σαμοθράκη ανήκει στη σατραπεία της Θράκης και σύμφωνα με τις γραπτές πηγές το 480 π.Χ., στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, πολέμησε στο πλευρό των Περσών. Στη συνέχεια, το νησί γίνεται μέλος της αθηναϊκής συμμαχίας και συνεισφέρει στο ταμείο αρχικά έξι τάλαντα ετησίως και αργότερα δύο. Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, το 404 π.Χ., διακόπτονται οι στενές σχέσεις με την Αθήνα και αναπτύσσονται δεσμοί με τους Σπαρτιάτες, οι οποίοι φαίνεται ότι συνδέθηκαν με το ιερό των Μεγάλων Θεών. Για σύντομο χρονικό διάστημα, πριν την ειρήνη του Βασιλέως (386 π.Χ.), η Σαμοθράκη περνά και πάλι στην επιρροή των Αθηναίων για να πέσει έπειτα στον έλεγχο των Σπαρτιατών, ενώ το 378-377 π.Χ. γίνεται μέλος της Β? αθηναϊκής συμμαχίας.

Στη συνέχεια η Σαμοθράκη ακολουθεί την τύχη των άλλων ελληνικών πόλεων και το 340 π.Χ. υποτάσσεται στο βασίλειο της Μακεδονίας. Κατά τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ. το ιερό φτάνει στη μεγαλύτερη ακμή του, γεγονός που επιβεβαιώνεται από ένα πλήθος κτιρίων που εγκαινίασε ο Φίλιππος Β?, αλλά και από την επαναλειτουργία του νομισματοκοπείου του νησιού, ήδη, από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., το οποίο είχε κλείσει γύρω στο 475 π.Χ. Οι γάμοι της Αρσινόης, της οικογένειας των Πτολεμαίων με το βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχο και αργότερα με τον Πτολεμαίο Β?, αναπτύσσει θρησκευτικούς δεσμούς των βασιλικών ζευγαριών με το ιερό των Μεγάλων Θεών, γεγονός που προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη αίγλη στο νησί.

Μετά το 250 π.Χ. η Σαμοθράκη περιέρχεται στην κυριαρχία των Αιγυπτίων, ενώ στο τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. βρίσκεται πιθανότατα στα χέρια του Φιλίππου Ε. Μετά τη μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ. κατέφυγε στη Σαμοθράκη ο Περσέας, γιος του Φιλίππου Ε?, ο οποίος φαίνεται ότι έχει κληρονομήσει το νησί από τον πατέρα του. Αυτή την εποχή η Σαμοθράκη, όπως και άλλες ελληνικές πόλεις υποτάσσεται στους Ρωμαίους.

Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες η αρχαία θρησκεία και η μυστηριακή λατρεία των Μεγάλων Θεών σταδιακά παραμερίζονται, μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ., οπότε και διακόπτονται οριστικά. Το 49 π.Χ. περνάει από τη Σαμοθράκη ο Απόστολος Παύλος, πηγαίνοντας προς τη Νεάπολη και τους Φιλίππους και είναι πιθανό η εκκλησία των πρώτων χριστιανικών χρόνων που ανακαλύφθηκε το 1938 στην άκρη του αρχαίου λιμανιού, να κτίστηκε εδώ στη μνήμη αυτού του γεγονότος.

Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες και ορισμένους βυζαντινούς χρονογράφους, αλλά και περιηγητές, μετά τα χρόνια του Ιουστινιανού και τους μεγάλους σεισμούς του 6ου και των αρχών του 7ου αιώνα μ.Χ. η Σαμοθράκη έχει πλέον παρακμάσει, ενώ κατά τους επόμενους αιώνες το νησί χρησιμοποιείται από τους βυζαντινούς ως τόπος εξορίας. Αυτή την εποχή το νησί δέχεται διαρκείς επιθέσεις από τους Σαρακηνούς

Το 1430 οι Γενουάτες Gattilusi υποτάσσουν το νησί και λίγο αργότερα, το 1456 η Σαμοθράκη προσαρτάται στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Το 1459 καταλαμβάνεται από τον τουρκικό στόλο και ο πληθυσμός του νησιού χρησιμοποιείται για τον εποικισμό της Κωνσταντινούπολης.

Η Σαμοθράκη γνωρίζει ξανά οικονομική ανάπτυξη κατά τα τέλη του 18ου-αρχές 19ου αιώνα, ενώ σημαντική είναι αυτήν την εποχή και η δημογραφική ακμή του νησιού, του οποίου οι κάτοικοι υπολογίζονται περίπου στους 4.000. Η Ελληνική Επανάσταση διακόπτει την παροδική αυτή ευημερία της Σαμοθράκης, η οποία καταστρέφεται ολοκληρωτικά από τους Τούρκους.

Ωστόσο, η εξάρτηση από την Τουρκία είναι πολύ μικρή, αφού η Σαμοθράκη εξακολουθεί να είναι αυτόνομη και αυτοδιοικούμενη μέχρι την απελευθέρωσή της, το 1912. Στη συνέχεια το νησί ανακάμπτει και το 1951 ο πληθυσμός του υπολογίζεται σε 4.258 κατοίκους. Οι διαρκείς μεταναστεύσεις, ωστόσο, φαίνεται πως επιδρούν αρνητικά στη σύσταση του ανθρωπογενούς υλικού του νησιού, με αποτέλεσμα σήμερα η Σαμοθράκη να αριθμεί γύρω στους 3.000 κατοίκους.

Βιβλιογραφία:

Αγγελώνια Δ., Πετρούδα Γ., Αντζανού Α., Στεργίου Δ., (1993). Η Ακριτική Σαμοθράκη, Λαογραφική Μελέτη, Δήμος Σαμοθράκης.

Αρχαιολογικός Άτλας του Αιγαίου ? Από την Προϊστορία έως την Ύστερη Αρχαιότητα, (1998). Έκδοση Υπουργείου Αιγαίου-Πανεπιστημίου Αθηνών, σελ. 179-180.

Αρχαιολογικός οδηγός, (1999). Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 28-30.

Αρχαιολογικός Χάρτης Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 7.

Ασημακόπουλος Κ., (1994). Οι ψυχές της Σαμοθράκης. Εκδόσεις Χατζηνικολή.

Ελλάς-Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, (1992). Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης.

Ζήκος Ν., (1994). Οι Βυζαντινοί χρόνοι, Αφιέρωμα: Σαμοθράκη, Εφημερίδα Καθημερινή, σελ. 8-11.

Θράκη, Το σταυροδρόμι των Ελλήνων, (2000). Εκδόσεις Αδάμ, σελ. 15, 23, 377-393.

Κατσάνης Ν., (1996). Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης, Δήμος Σαμοθράκης.

Κίζης Γ., (1990). Σαμοθράκη. Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα.

Κούκος Μ. (1991). Στα βήματα του Ορφέα, Οδοιπορικό της Θράκης, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση: http://alex.eled.duth.gr/Eldoseis/Koukos/orfeas/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Λαζαρίδης Δ., (1971). Η Σαμοθράκη και η Περαία της. Αρχαίες Ελληνικές Πόλεις, αρ. 7.

Μάτσας Δ., (1984). Σαμοθράκη, στο Αρχαιολογία 13, Αφιέρωμα: Θράκη, σελ. 35-43.

Μάτσας Δ. - Καραδήμα Χρ. - Κουτσουμάνης Μ., (1992). Αρχαιολογικές εργασίες Σαμοθράκης. ΑΕΜΘ 3 (1989), σελ. 607-614.

Μάτσας Δ., (1994). Η Σαμοθράκη στην Αρχαιότητα, Αφιέρωμα: Σαμοθράκη, Εφημερίδα Καθημερινή, σελ. 2-4.

Μάτσας Δ., (1994). Η αρχαιολογική Έρευνα. Η συμβολή των ανασκαφών στη μελέτη της ιστορικής εξέλιξης της Σαμοθράκης, Αφιέρωμα: Σαμοθράκη, Εφημερίδα Καθημερινή, σελ. 5.

Μάτσας Δ., Μπακιρτζής Α. (1998). Σαμοθράκη, Μικρός Πολιτισμικός Οδηγός, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης & Δήμου Σαμοθράκης, ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Οδηγός περιήγησης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, (2000). Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 95-103.

Παπαγεωργίου Σ., (1982). Σαμοθράκη. Ιστορία του νησιού από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια ως το 1914.

Σαμοθράκη,(1995). Έκδοση Δήμου Σαμοθράκης.

Σαμοθράκη, το νησί των μυστηρίων, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.

Τριαντάφυλλος Δ., (1994). Αρχαία Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 76-80.

Τσούνης Γρ. (1992). Σαμοθράκη. Οικοτουριστικός Οδηγός. Εκδόσεις Γ.Γ.Ν.Γ., Δήμος Σαμοθράκης.

Lehmann K. (1998). Samothrace, A Guide to the excavations and the museum, Institute of Fine Arts, New York University.

McCredie J.R. (1994). Οι νεώτερες ανασκαφές στο Ιερό των Μεγάλων Θεών, Αφιέρωμα: Σαμοθράκη, Εφημερίδα Καθημερινή, σελ. 7.

Matsas D., (1991). Samothrace and the Northeastern Aegean: The Minoan Connection, StudiaTroica 1, σελ.159-179.