ίναι φτιαγμένες από μικρές
ψηφίδες που τοποθετούνται σε υπόστρωμα ρητινώδους ουσίας (κηρομαστίχης) το οποίο
απλώνεται πάνω στο ξύλο (εικ. 11-12). Oι ψηφίδες είναι λίθινες που αποκόπτονται
από τεμάχια μαρμάρων ή άλλων φυσικών πετρωμάτων. Tο πλαίσιο των ψηφιδωτών
εικόνων πολλές φορές διακοσμείται με σμάλτα ή με μεταλλική επένδυση (εικ. 13).
Εικ. 11: Ψηφιδωτή εικόνα του αγίου Δημητρίου,
β' μισό 12ου
αι.
Άγιον Όρος, Mονή Ξενοφώντος
ικρός μόνο αριθμός
ψηφιδωτών εικόνων έχει σωθεί από τη
βυζαντινή περίοδο. H κατασκευή τους ήταν
ιδιαίτερα δαπανηρή γι' αυτό οι
περισσότερες πρέπει να έχουν
κατασκευαστεί στην Kωνσταντινούπολη.
ι αρχαιότερες από τις εικόνες αυτής της
κατηγορίας χρονολογούνται γύρω στον 11ο
αιώνα. Διακρίνονται σε εικόνες μικρού και
μεγάλου μεγέθους - οι μικρές προορίζονταν
περισσότερο για ιδιωτική λατρεία, ενώ οι
μεγάλες ήταν τοποθετημένες σε ναούς.
Εικ. 13: Ψηφιδωτή εικόνα του αγίου Iωάννη
του Θεολόγου με μεταλλική επένδυση και
σμάλτο στα εικονίδια των αγίων (περίπου
1300). Άγιον Όρος, Mονή Mεγίστης Λαύρας.