Η Δ.Ε.Η. κατασκευάζει τέσσερα φράγματα ανάντι των Στενών Νέστου από το 1983. Τα φράγματα αυτά, που είναι υδροηλεκτρικά και αρδευτικά, είναι τα εξής:
1./ Φράγμα Θησαυρού: ύψος 175 μ., επιφάνεια ταμιευτήρα 18 τ.χ.
2./ Φράγμα Πλατανόβρυσης: σε απόσταση 12 περίπου χλμ. κατάντι του φράγματος Θησαυρού, με ύψος 95 μ. και επιφάνεια ταμιευτήρα 33 τ.χ.
3./ Φράγμα Τεμένους: σε απόσταση 6 περίπου χλμ. κατάντι του φράγματος Πλατανόβρυσης, με ύψος 51 μ. και επιφάνεια ταμιευτήρα 1.05 τ.χ.
4./ Φράγμα Αρκουδορέματος: στον παραπόταμο Αρκουδόρεμα, σαν βοηθητικό φράγμα προς αυτό του Τεμένους, με ύψος 50 μ. και επιφάνεια ταμιευτήρα 42.9 τ.χ.
Τα τρία πρώτα φράγματα έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Στο φράγμα Θησαυρού ξεκίνησε η διαδικασία πλήρωσης στις 15/9/1996 σταματώντας τη ροή των υδάτων κατάντι. Το φράγμα του Αρκουδορέματος δεν έχει αρχίσει να κατασκευάζεται ακόμη.
Τα φράγματα αυτά κατασκευάσθηκαν δίχως να έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες περιβαλλοντικές και εδαφολογικές μελέτες. Η κατασκευή τους προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις εκ μέρους περιβαλλοντικών οργανώσεων, των Νομαρχιακών Συμβουλίων Δράμας και Καβάλας, καθώς και κοινοτήτων της περιοχής. Δεκατέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ξεκινήσει εκστρατεία για τη σωτηρία του Νέστου: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - W.W.F., Ελληνική Εταιρεία Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Οικολογική Εταιρεία Έβρου, Οικολογική Ομάδα Ροδόπης, Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και Οικοανάπτυξης, Οικολογική Κίνηση Καβάλας, Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Καβάλας, Οικολογική Κίνηση Δράμας, Οικολογική Κίνηση Σερρών, Πολιτιστικός Σύλλογος Βυρώνειας, Οικολογικός Σύλλογος Κερκίνης, Σύλλογος Προστασίας Υγροβιότοπου Λίμνης Κερκίνης.
Η κατασκευή και λειτουργία των φραγμάτων εκτιμάται ότι αποτελεί σοβαρότατη απειλή όσον αφορά σημαντικότατους τομείς όπως Υδρολογία, Υδρογεωλογία, Γεωλογία, Φυσικό Περιβάλλον, Βιοποικιλότητα, Κοινωνική και Οικονομική ζωή της ευρύτερης περιοχής, εξαιτίας της μείωσης της ποσότητας του νερού και των φερτών υλών στο ποτάμι και στο Δέλτα του. Σύμφωνα με υπολογισμούς, η ροή των υδάτων θα σταματά στην περιοχή του Δέλτα από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο, ενώ θα είναι ελάχιστη μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου.
Πιστεύεται ότι απρόβλεπτες θα είναι οι συνέπειες:
- στις πηγές ύδρευσης των νομών Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, εξαιτίας της μειωμένης παροχής του ποταμού και της αυξομείωσης της στάθμης του
- στην υγεία και την ασφάλεια των τοπικών κοινωνιών, εξαιτίας της υποβάθμισης της ποιότητας των νερών και της πιθανότητας πρόκλησης κατολισθήσεων και σεισμών (η πρώτη κατολίσθηση έγινε στις 10/4/1997 στον οδικό άξονα Δράμας - Σιδηρόνερου).
- στην παράκτια αλιεία και στην αλιεία των λιμνοθαλασσών εξαιτίας της υφαλμύρωσης
- στη γεωργία εξαιτίας της αλατότητας των εδαφών
- στον τουρισμό εξαιτίας της καταστροφής των ακτών από τη διάβρωση και τη ρύπανση
- σε σπάνιους βιότοπους (λιμνοθάλασσες, παραποτάμιο δάσος, Στενά και κοιλάδα του Νέστου) και είδη που απειλούνται σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο (Αργυροπελεκάνος, Θαλασσαετός, Στικταετός, Βασιλαετός, Αγκαθοκαλημάνα κ.α.)
Το όλο θέμα αποκτά πιο σοβαρές διαστάσεις και τίθεται σε αμφισβήτηση η όλη σκοπιμότητα του έργου (παραγωγή ενέργειας, παροχή υδάτων προς άρδευση) εάν λάβουμε υπ' όψιν ότι:
- Η νέα (1996) διακρατική συμφωνία Ελλάδας - Βουλγαρίας για τα νερά του Νέστου, ορίζει σαν ελάχιστο ποσοστό παροχής στην Ελλάδα το 29% των υδάτων που προέρχονται από τη Βουλγαρία. Μέχρι σήμερα παρέχεται κατά μέσο όρο το 80% των υδάτων.
- Φράγματα και εκτροπή του Νέστου προγραμματίζονται και στη Βουλγαρία.
Τέλος, η μετατροπή των ταμιευτήρων σε σημαντικούς υγροβιότοπους αμφισβητείται λόγω της μεγάλης αυξομείωσης της στάθμης των υδάτων τους.
|