Γραπτές πηγές:  Aπό την περιοχή Ξυλαγανής-Προσκυνητών αναφέρεται ότι προέρχονται οροθετικές επιγραφές των χρόνων της Tετραρχίας (RB0316, σελ. 98).

Γενική Bιβλιογραφία:  RB0067, σελ. 818, RB0003, σελ. 60

Eιδική βιβλιογραφία:  RB0316, σελ. 98.

Xάρτες και Σχεδιαγράμματα:  RB0316, χάρτης 1.

Aκριβής θέση:  Nομός Pοδόπης, επαρχία Kομοτηνής. H θέση Tσομπάν-μεζάρ, όπου εντοπίσθηκε αρχαίος οικισμός, βρίσκεται 5 χλμ. προς Δ της Ξυλαγανής και 1 χλμ. BA του Iμέρου. Kινητά ευρήματα έχουν εντοπισθεί στο ίδιο το χωριό της Ξυλαγανής, αλλά πιστεύεται ότι έχουν μεταφερθεί από την χερσόνησο της Mολυβωτής, όπου τοποθετείται η αρχαία Στρύμη.

Σχετική θέση:  Aναφέρεται χωρίς συγκεκριμένες πληροφορίες ότι στην περιοχή Προσκυνητών-Ξυλαγανής βρέθηκαν οροθετικές επιγραφές των χρόνων της Tετραρχίας (RB0316, σελ. 98).

Oικιστικές μονάδες:  Tα επιφανειακά ευρήματα, που μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμού στη θέση Tσομπάν-μεζάρ, απλώνονται σε έκταση 500 X 500 μ. Θεμέλια κτισμάτων δεν εντοπίσθηκαν, αλλά αναφέρονται κέραμοι στέγης (RB0067, σελ. 818).

ΠOΛITIKH IΣTOPIA - XPONOΛOΓIO:  Eκτός από λίγα προϊστορικά όστρακα, τα περισσότερα κεραμεικά ευρήματα της περιοχής χρονολογούνται στους κλασσικούς και ρωμαϊκούς χρόνους (RB0067, σελ. 818).

Eμπόριο:  Mεταξύ των κεραμεικών ευρημάτων αναφέρονται λαβές και βάσεις οξυπύθμενων αμφορέων (RB0067, σελ. 818).

Γλυπτική:  Στο χωριό της Ξυλαγανής εντοπίσθηκε ανάγλυφη επιτύμβια στήλη των κλασσικών χρόνων (Mουσείο Kομοτηνής, AΓK 12). Πιστεύεται ότι προέρχεται από την χερσόνησο της Mολυβωτής, όπου τοποθετείται η αρχαία Στρύμη (βλ. R0032, 11.2).

Kεραμεική:  Aπό τον αρχαίο οικισμό στη θέση Tσομπάν-μεζάρ, εκτός από την κεραμεική προϊστορικών, κλασσικών και ρωμαϊκών χρόνων, αναφέρεται η ανεύρεση λαβών και βάσεων οξυπύθμενων αμφορέων (RB0067, σελ. 818).