ΙΛΝΕ - Αναλυτικά στοιχεία δείγματος διαλεκτικού ηχιτικού υλικού

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟΥ ΗΧΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Περιοχή:	Κάτω Ιταλία: Γαλλικιανό Καλαβρίας.
Πηγή:	Hχογράφηση Χριστίνας Πετροπούλου, έτος 1985.
Ομιλητής:	Φραντσέσκα Νουτσέρα, 76 ετών.

Απομαγνητοφώνηση	Απόδοση στην Κοινή Νέα Ελληνική
1.	1.
Μαρία Μαdαληνή! / Πώ τσιουμάσαι μαναχή; / «Εγώ ’εν τσιουμάμαι μαναχή / έχω Πέτρο τσ’ έχω Πάολο / τσ’ έχω δώδεκ’ Αποστόλου». / Gύριν gύρι τω σπιτίω / με τε νάκε τωμ παιδίω. / Τα ζάχαρα σ-σερώνdα / τα χαρτία μελετώνdα. / Τ’ αγροπιτσ-τσιούνια πίνουσι / στην ακροθαλία. / Η Μάρτα κι η Μαρία, / ο Χριστός στην ανgλησία / μα λέγει τη μάν-να λειτρουγία. / Πάμεν gάτου κάτου / στη πόρτα του Πιλάτου. / Εκεί έχει ένα φεντρό, / μα εκείνο δεν είναι φεντρό, / εκείνο εν’ ο Χριστό. / Τα φύddα εν’ οι αγγέλοι, / τα κλαδία εν’ οι Απόστουλοι. / Η σράτα εν μακριά μακρύα, / η Πατρούνα γλυκιά γλυκεία.	Μαρία Μαγδαληνή, / Πώς κοιμάσαι μοναχή; / «Δεν κοιμάμαι μοναχή, / έχω Πέτρο κι έχω Παύλο / κι έχω δώδεκα Αποστόλους». / Γύρω γύρω από το σπίτι / με τις [δερμάτινες] κούνιες των μωρών. / Τον ίκτερο ξερνώντας / τα χαρτιά μελετώντας. / Τ’ αγριοπερίστερα πίνουνε / στην ακροθαλασσιά. / Η Μάρθα κι η Μαρία, / ο Χριστός στην εκκλησία / μας λέγει την ωραία λειτουργία. / Πάμε κάτω κάτω / στην Πόρτα του Πιλάτου. / Εκεί έχει ένα δέντρο, / μα εκείνο δεν είναι δέντρο, / εκείνο είναι ο Χριστός. / Τα φύλλα είναι οι άγγελοι, / τα κλαδιά είναι οι Απόστολοι. / Η στράτα είναι μακριά μακριά, / η Παναγία είναι γλυκιά γλυκιά.

2.	2.
Aλλόρα, ένα βιάτζιο αντίκο, αντικίσσιμο, ελέγα τι είχα τις Αναγαράδε. Και τούτες οι Αναγαράδε εστέκα άσσ’ ένα στράdα, χωράφι που το κράζου Χαρούμbα, τσαι λέγαν τούτες οι Αναγαράδε στέκουν ετσεί. Ε dούνκουε, μα βραδεία η μα κουμάρε έκρασ-σε μιαν άλλη κομάρε να πάου στο μύλο. Της είπε: «Kουμάρε -η μια κουμάρε της είπεν της αλλή-, αύρι πουρρό πάμε στο μύλο, περό έχουμε να πάμε σίρμα». –«Βα bε, της είπεν η άλλη, πάμε».	Λοιπόν, ένα καιρό παλιό, πολύ παλιό, έλεγαν πως υπήρχαν οι Αναγαράδες [= νεράιδες, ξωτικά]. Και τούτες οι Αναγαράδες έστεκαν [κατοικούσαν] σ΄ ένα δρόμο, χωράφι [= τοποθεσία] που το λένε Χαρούμπα, κι έλεγαν ότι τούτες οι Αναγαράδες έμεναν εκεί. Και λοιπόν ένα βράδυ μια κουμπάρα [= γυναίκα] φώναξε μιαν άλλη κουμπάρα να πάνε στο μύλο. Της είπε: «Κουμπάρα -η μια κουμπάρα είπε της άλλης-, αύριο το πρωί θα πάμε στο μύλο, αλλά πρέπει να πάμε νωρίς». «Καλά, της είπε η , να πάμε».
Η Αναγαράδα πούθεν ήτο άκουε. Άκουε, ινβέτσε να πάει η κουμάρε εγιάη η ’ναγαράδα κι έκρασ-σε την κουμάρε, εγιάη πλε σίρμα. Εγιάη στην bόρτα πουμ! πουμ! -«Ποις έν’»; -«Εγώ, κουμάρε, δεν γέρεσαι, της είπε, να πάμε στο μύλο κι απόι εν τάρντα;» -«Σικόμε εν σίρμα, της είπε, κουμάρε, εγώ άρτε κοιμήθηνα, πώ κάνομε;» - «Ω! της είπε, έναι μέρα της είπε, γειράτε». Έρα σίμιλε φόλα μαν γυναίκα τούτη η ΄ναγαράδα, ελέγασιν. Ε αλλόρα εγέρθη η κομάρε, εγέρθη, έπιαε ένα σάκκο κι εχωρίσθησα.	Από εκεί που ήταν η Αναγαράδα, το άκουσε. Άκουσε και αντί να πάει η κουμπάρα πήγε η Αναγαράδα και φώναξε την κουμπάρα, πήγε νωρίτερα. Πήγε στην πόρτα, πουμ! πουμ! –«Ποιος είναι;» -«Εγώ, κουμπάρα, δεν σηκώνεσαι, της είπε, να πάμε στο μύλο, και μετά θα είναι αργά;» -«Ακόμα είναι νωρίς, της είπε, κουμπάρα, εγώ τώρα ξάπλωσα, πώς θα γίνει;» -«Ω! της είπε, είναι μέρα [= έχει ξημερώσει], σηκωθείτε!» Ήταν όμοια σαν μια γυναίκα αυτή η Αγαράδα, έλεγαν. Λοιπόν, σηκώθηκε η κουμπάρα, πήρε ένα σακί και φύγανε.
Σράdα φατσένdo τη αbιdέτη, τσείνη την έβαλεν αμbρό, εκείνη ήταν απίσω, και σράdα φατσένdο αbιdέτη τι δεν ήτον η κουμάρε, τι ήτον η ‘ναγαράδα. -«Ε! κομάρε, της είπε, τι έκαμα; Εγώ αdημόνηα το κάλλιον bράμα στο σπίτι, της είπε, πώ κάνω!, της είπε; Χωρίζω να το πιάω». -«Ω! της είπε, δεν gυρίζετε, της είπε! Αύρι το πιάνετε, της είπε, σαν κάνει μέρα, της είπε, που κονdοφέρουμε». –«Δε, της είπε». -«Και τι αdημονήατε;». - «Αdημόνηα την καλdζέττα, της είπε, τι έχω να κάμω του κομπάρε, δεν έχει καλdζέττε». Έναν gαιρό τι καλdζέττε τις έκανα στα χέρια. Ε αλλούρα, τόσον έκανε τόσον άφηκε, «μο, της είπε, bάστα! Εγώ, της είπε, την κάνω την καλτσέτα, της είπε, κομάρε, ο κομπάρε πάει σ-συπόβλυτο, πώς κάνω; Στο σπίτι δεν έχω καιρό, έχω άλλα σερβίτσι να κάμω».	Καθώς προχωρούσαν την πήρε είδηση, εκείνη την έβαλε μπροστά [την Αναγαράδα], η άλλη ήταν πίσω και καθώς προχωρούσαν κατάλαβε ότι δεν ήταν η κουμπάρα, ότι ήταν η Αναγαράδα. -«Α, κουμπάρα της είπε, τι έπαθα! Λησμόνησα το καλύτερο [= σημαντικότερο] πράγμα στο σπίτι, της είπε, τι να κάνω!, της είπε. Θα γυρίσω να το πάρω». -«Ω, της είπε, δεν γυρίζετε! Αύριο το παίρνετε, της είπε, αύριο που θα επιστρέψουμε». -«Όχι, της είπε». –«Και τι λησμονήσατε;» -«Λησμόνησα την κάλτσα, της είπε, γιατί πρέπει να κάνω του κουμπάρου, δεν έχει κάλτσες». Παλιά τις κάλτσες τις έκαναν [= έπλεκαν] με τα χέρια. Και λοιπόν, αφού προσπάθησε με κάθε τρόπο, «ε, φτάνει!, της είπε, εγώ πρέπει να κάνω τις κάλτσες, κουμπάρα, ο κουμπάρος να μείνει ξυπόλυτος, τι να κάνω; Στο σπίτι δεν έχω χρόνο, έχω άλλες δουλειές να κάνω».
Ινσόμμα, την ετρουκίεσε, την άφηκε και κονdόφερε. Εκονdόφερε, εγιάη στο σπίτι, εκλείσθη όσ-σου, βάζοντα κάσ-σε πίσω την πόρτα, σ-σύλα, τόσα πράματα πίσω την πόρτα, να μη σώνει ανοίσ-σει. Τούτη ώδε, η ΄ναγαράδα, την άμενε, «και άρτε έρχεται η κομάρε, και άρτε έρχεται η κομάρε», -δεν ηπήγε μάι. -«Ε! κάσπιτα, είπε, μου την έκαμε!».	Τέλος πάντων, την εξαπάτησε, την άφησε και επέστρεψε. Επέστρεψε, πήγε στο σπίτι, κλειδώθηκε μέσα βάζοντας κασόνια πίσω από την πόρτα, ξύλα, τόσα πράγματα πίσω από την πόρτα, να μη μπορεί ν’ ανοίξει. Τούτη δω, η Αναγαράδα, την περίμενε, «και τώρα έρχεται η κουμπάρα, και τώρα έρχεται η κουμπάρα» -δεν πήγε ποτέ. «Ε, που να πάρει!, λέει, μου την έκανε! (= με κορόϊδεψε)».
Εκονdόφερεν απίσω, εκονdόφερεν απίσω, εγιάη στην bόρτα, πουμ! πουμ! στην bόρτα, της την έστεκε ρίττοντα χάμαι την bόρτα. Μέντρε που έστεκε ρίττοντα την bόρτα χάμαι, ήτο κουάζι πρόντο ν’ ανοίσ-σει, εκαντέσα οι αλέττορε και είχε τρίου ντι ματτίνου, γιατί έναν gαιρό τ΄ ωράριο ετσείνο ήτο με τους αλέττορε, ΄ε σ-σέρα τ’ ωράριο, δε; Και είχεν τρεις ώρε ματτινάτα σαν εκαντέγα οι αλέττορε το πρωτινό βιάτζιο. Ε αλλούρα, ετούτη ΄ω την bόρταν έστεκε ρίττοντα χάμαι, εκαντέσα τούτ’ οι αλέττορι. Εκαντέσσα οι αλέττορι, ε φίνα είπε «Άρτε εγέροντεν όλοι, με σπάdζουσι», επένσεσε κι εγιάη τα φάττι τη.	Επέστρεψε, γύρισε πίσω, πήγε στην πόρτα, πουμ! πουμ! στην πόρτα, κόντευε να της την ρίξει κάτω την πόρτα. Κι ενώ κόντευε να ρίξει κάτω την πόρτα, ήταν σχεδόν έτοιμη να ανοίξει, λάλησαν οι πετεινοί, και ήταν τρεις το πρωί, γιατί παλιά η ώρα πήγαινε με το λάλημα των πετεινών, δεν ήξεραν το ωράριο, έ; Και ήταν τρεις το πρωί όταν λαλούσαν οι πετεινοί για πρώτη φορά. Και λοιπόν, ενώ αυτή κόντευε να ρίξει την πόρτα χάμω, λάλησαν οι πετεινοί. Λάλησαν οι πετεινοί και τελικά είπε [η Αναγαράδα] «Τώρα θα σηκωθούν όλοι, θα με σφάξουν», σκέφτηκε και απομακρύνθηκε.
Η ΄ναγαράδα λέγει τι είχε μαν άνκαν πλε μακρία και την άλλη πλεν κούνdουρο και σαν επορπάτηνε στο κατήφορο εdζόπαινε, δεν ήσωνε πορπατεί καλά τσαι ότου αμbιdέτη. Η ΄ναγαράδα λέγει τι ήτον ήμισο γυναίκα και ήμισο γαδάρα, είχεν τα πόδια άσσε γάδαρο, δε; Ότου λέγουν τι ήσα… Ήσα; Δεν τις ηύραμε. Μαρdζελέτε ρακοντέγα οι αντενάτι!	Η Αναγαράδα λένε πως είχε το ένα πόδι πιο μακρύ και το άλλο πιο κοντό και σαν περπατούσε στον κατήφορο κούτσαινε, δεν μπορούσε να περπατήσει καλά κι έτσι την πήρε είδηση [η κουμπάρα]. Η Αναγαράδα λένε ότι ήταν μισή γυναίκα και μισή γαϊδάρα, είχε πόδια γαϊδάρου, ε; Έτσι λένε ότι ήταν… Ήταν; Δεν τις είδαμε. Αστείες ιστορίες αφηγούνταν οι πρόγονοι!