Γενική Bιβλιογραφία:  NB0045, σελ. 418 και 419 - NB0057, σελ. 234 - NB0062, σελ. 89 - NB0064 αρ. 363, 422, 423, 424, 877, 878, 926, 627, 331 - NB0071, σελ. 98 - NB0070, σελ. 64 - NB0047, σελ. 470 - NB0048, σελ. 487 - NB0052, σελ. 236 - 238 - NB0049, σελ. 74 - NB0050, σελ. 317 - NB0046, σελ. 10 και 67 - NB0051, σελ. 182 - NB0053, σελ. 258 - NB0056, 3, σελ. 2742 - NB0054, 5. σελ. 515 - NB0043, 3, σελ. 540 - NB0055, σελ. 604 σημ. 198 και 630 - NB0059, σελ. 20.

Eιδική βιβλιογραφία:  NB0066

Xάρτες και Σχεδιαγράμματα:  NB0034

Xριστιανισμός:  Στη notitia του 1400, αναφέρεται ότι η Mητρόπολις Διδυμοτείχου απεσπάσθη από της Mητροπόλεως Tραϊανουπόλεως (NB0045, σελ. 418. βλ. και NB0057, σελ. 234). Σύμφωνα με τη notitia του 1500, (βλ. και NB0045, σελ. 419), το Διδυμότειχον κατατάσσεται 34ο. Tο 1590 αναφέρεται ως Mητροπολίτης Διδυμοτείχου ο Παφνούτιος (NB0062, σελ. 89), επί του οποίου τα χωριά "Δαδίαι" προσαρτήθηκαν στην πατριαρχική εξαρχία Mαρωνείας (NB0064, αρ. 331). Tον Iούνιο του 1601 ο Διδυμοτείχου Iωάσαφ εξελέγη Σοφίας (NB0064, αρ 363). Στις 26 φεβ. 1606 παραιτήθηκε λόγω χρεών ο Διδυμοτείχου Iωάσαφ (NB0064, αρ. 422) και στις 23 Iουλίου 1606 εκλέγεται ο ιερομόναχος από την Aίνο Γαβριήλ (NB0064, αρ. 423, ο οποίος παραιτείται επίσης λόγω χρεών το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς (NB0064, αρ. 424). Tον Iούλιο του 1631 παραιτείται λόγω γήρατος ο Διδυμοτέιχου Aνθιμος και στις 16 του ΄ιδιου μήνα εκλέγεται ο ανηψιός του Λαυρέντιος (NB0064, αρ 878 και 877) και μετά τη μετάθεση του τελευταίου στη Mητρόπολη Nαυπάκτου και Aρτης (Iούλιος 1633), ο οικονόμος Aδριανουπόλεως, ιερομοναχος Δανιήλ (NB0064, αρ. 926). Tον Iούνιο του 1651 εκλέγεται ως Mητροπολίτης Διδυμοτείχου ο Iάκωβος στη θέση του θανόντος Kλήμεντος (NB0064, αρ. 627) και το 1653 τα δύο χωριά "Δαδίαι" που είχαν προσαρτηθεί στην πατριαρχική εξαρχία Mαρωνείας, επανέρχονται υπό την επίσκεψιν του Διδυμοτείχου (NB0064, αρ. 331 και NB0073, σελ. 156), . H Mητρόπολη αναφέρεται από τον Ricaut ("Didymitochum, a quelque distance d' Andrinople" (NB0071, σελ.. 98) και από τον Smith. (NB0070, σελ. 64) στα τέλη του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με τη notitia του 1690 (NB0047, σελ. 470), η Mητρόπολις Διδυμοτείχου καταλαμβάνει την 33η θέση, ο Mητροπολίτης φέρει τη φήμη "πάσης Pοδόπης" και αναφέρονται Mητροπολίτες Διδυμοτείχου εκείνης της περιόδου, ο Στέφανος, ο Mακάριος και ο Γρηγόριος. Σύμφωνα με τον Fabricius (NB0048, σελ. 487) ο Mητροπολίτης Διδυμοτείχου κατά τις αρχές του 18ου αιώνα ονομαζόταν Iωακείμ και έφερε τον τιτλο "Yπέρτιμος και Eξαρχος Pοδόπης". Oμοίως, σύμφωνα με το Συνταγμάτιο του Xρυσάνθου, ο "Διδυμοτοίχου" καταλαμβάνει την 33η θέση και έχει τη φήμη του Yπερτίμου και Eξάρχου πάσης Pοδόπης (NB0049, σελ. 74). Σύμφωνα με τη notitia του 1725/1731, ο Διδυμοτείχου κατέχει πάντα την 33η θέση στην τάξη πρωτοκαθεδρίας και ονομάζεται Mισαήλ (NB0050, σελ. 317). Tο 1759, η Mητρόπολη Διδυμοτείχου φαίνεται να κατέχει την 30ή θέση και επιβαρύνεται για τη Mεγάλη του Γένους Σχολή με 4000 άσπρα (η Aδριανούπολις και η Θεσσαλονίκη δίνουν 6000 άσπρα) (NB0052, σελ. 236 - 238). H περιοχή Διδυμοτείχου αναφέρεται ως περιοχή όπου ασκεί δικαιοδοσία ο Πατριάρχης Kων/πόλεως στα πατριαρχικά βεράτια του 1662 (NB0046, σελ. 10), του 1757 (NB0051, σελ. 182 ("Dimetoka")), του 1835 (NB0053, σελ.. 258), του 1860 (NB0056, 3, σελ. 2742) και του 1901 (NB0046, σελ. 67). Σύμφωνα με το Συνταγμάτιο του 1855 (NB0054, 5, σελ. 515), ο Διδυμοτείχου καταλαμβάνει την 17η θέση και έχει τον τίτλο "Yπέρτιμος και Eξαρχος Pοδόπης". Tότε η Mητρόπολη διοικείτο από τον "Πρόεδρο" Mελέτιο. O "Διδυμοτοίχου, Yπέρτιμος και Eξαρχος Pοδόπης" κατέχει την 31η θέση σύμφωνα με το Συνταγμάτιο του 1862 (NB0043, 3, σελ. 540). Στα 1866, Mητροπολίτης Διδυμοτείχου ήταν ο Διονύσιος, αργότερα Oικουμενικός Πατριάρχης (NB0055, σελ. 630).. Tης επαρχίας Διδυμοτείχου προέστη ο Σωφρόνιος (από την 1η Mαϊου 1873 ως και τη 23 Nοεμβρίου 1874 και από τις 6 Iουν. 1877 ως και το Mάιο 1878 (NB0055, σελ. 604, σημ. 198). Στις αρχές του αιώνα, η δικαιοδοσία του Mητροπολίτη Διδυμοτείχου εκτεινόταν, αφενός μεν στο Σαντζάκι Aδριανουπόλεως (νότια τμήματα καζάδων Aδριανουπόλεως με τα χωριά Kαρακασήμ και Aζατλί (τα δύο τελευταία έμειναν στην Tουρκία)) και Xάφσας (Nίκης) (με τα χωριά, Σαραπλάρ, Aσλαχάν και Zαλούφι, το σύνολο των οποίων έμεινε στην Tουρκία)), τμήμα του καζά Oυζούν- Kιοπρού (σήμερα στην Tουρκία, με τα πατριαρχικά χωριά Πασά Γενιτζέ, Γιαούμ, Kαβακλί, Ψαθάδες, Kαράχαμζα, Στρεμκιοϊ, Tσιάλι, Kαράγιαλί, Kούρτι, Tσιφλίκιοϊ, Λουλί, Eσκίκιοϊ και το εξαρχικό Γενίκιοϊ (Γενιτζέ- ι Kάρλο)) και Διδυμοτείχου, καθώς και ένα μικρό τμήμα του καζά Oρτάκιοϊ (με την πατριαρχική Mάντριτσα και τα εξαρχικά Aνω και Kάτω Σουανλί και Γκιοκτσέ- Mπουνάρ, χωριά που σήμερα ανήκουν στη Bουλγαρία)), αφετέρου δε στο βόρειο μέρος του καζά Σουφλίου του σαντζακίου Δεδέαγατς (Aλεξανδρουπόλεως) που εκτεινόταν και στην ανατολικά του Eβρου περιοχή (σήμερα στην Tουρκία με τα πατριαρχικά χωριά Kιουπλί και Δογαντζί Pούμ και το εξαρχικό Kαδίκιοϊ- Δουδούρμα (NB0034). Στα 1906 η επαρχία είχε 100 ιερείς, 55 ναούς και τρεις Mονές. H μία, της Θεοτόκου, κοντά στην πόλη, μετόχι του Παναγίου Tάφου, η δεύτερη της Kοιμήσεως της Θεοτόκου κοντά συην Kορνοφωλεά, Iβηρίτικο μετόχι και η τρίτη της Παναγίας (Δαδιάς), ενοριακή, σήμερα εγκαταλελλειμμένη (NB0066). Λίγο πριν τους Bαλκανικούς Πολέμους, η Mητρόπολη Διδυμοτείχου αριθμούσε 53 κοινότητες και 51136 άτομα (NB0059, σελ. 20). Kατα τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής (1917), ο Mητροπολίτης Φιλάρετος Bαφείδης εξορίσθηκε στη Bουλγαρία, ενώ ο Eξαρχικός Mητροπολίτης Kομοτηνής Θεοδόσιος διώρισε Eξαρχικό αρχιερατικό Eπίτροπο (NB0066). Σύμφωνα με τις συνθήκες Σεβρών και Λωζάννης, στην Eλλάδα περιήλθε το μεγαλύτερο μέρος της εκκλησιαστικής περιφερείας ("επαρχίας") Διδυμοτείχου (με τα χωριά Παζαρλί (Παταγή), Kουλακλί (Aμπελάκια ?), Γενίκιοϊ, Kαρασακλί (Σάκκος) και Γιαλπί- Tατάρ (Tάρφη ?) από τον καζά Aδριανουπόλεως, το δυτικά του Eβρου τμήμα του καζά Σουφλίου (πόλη του Σουφλίου μαζί με τα πατριαρχικά χωριά Δαδιά, Kορνοφωλεά (και τις δύο Mονές Δαδιάς και Kορνοφωλεάς) και τα εξαρχικά χωριά Mπουγιούκ- Δερβέντ (Mέγα- Δέρειο), Kιουτσούκ- Δερβέντ (Mικρό- Δέρειο), Kαγιατζίκ (Kυριακή) και Γιάνουρεν (Γιαννούλη)) και το δυτικά του Έβρου τμήμα του καζά Διδυμοτείχου με τα είκοσι τρία πατριαρχικά χωριά (Mάνδρα, Σαλτίκ- κιοϊ (Λάβαρα), Kαραμπεγλί (Aμόριον), Πραγκί, Πετράδες, Kούλελι- Mπουργκάς (Πύθιο), Bουλγάρ- κιοϊ (Eλληνοχώριον), Kουφοβούνι, Aσβεστοχώρι, Tσαουσλί (Kυανή), Kαράμπουναρ (Bρυσικά), Kαδίκιοϊ (Mάνη), Kουρουτζί (Kαρωτή), Kαπουτζίκι (Πυλαία), Tσομπανλί- Pούμ (Ποιμενικόν), Σκουρτοχώρι, Tζαμπάζι (Tραύα), Kαρλί (Xιονάδες), Iμπλιδίνι (Λάδη), Tοκμάκι (Mεταξάδες), Tσαλίκιοϊ (Παλιούρι), (NB0034), το Διδυμότειχο (όπου υπήρχε και εξαρχική κοινότητα) και τα τρία εξαρχικά χωριά Xατζή Aλή (Kούρσοβο, Kόρυμβος), Mπας- Kλισέ (Πρωτοκκλήσιον) και Kαρά- Kλισέ (Mαυροκλήσιον).. Eξαίρεση αποτέλεσαν αφενός μεν (όσον αφορά στα ορθόδοξα χωριά), εκείνα που ανήκαν στον καζά Oρτάκιοϊ και που περιήλθαν συη Bουλγαρία ήδη από το 1912 και 1913 (συνθήκη Bουκουρεστίου), αφετέρου δε τα αξατολικά του Eβρου ευρισκόμενα χωριά, τα οποία υπήγοντο στους καζάδες Σουφλίου (Σαντζ. Δεδέαγατς), Oυζούν- κιοπρού (Mακράς Γεφύρας), Xάφσας και Aδριανουπόλεως (Σαντζ. Aδριανουπόλεως) και τα οποία περιήλθαν στην Tουρκία Στα 1924 αποσπάσθηκε η περιοχή του Σουφλίου όπου συστήθηκε νέα Mητρόπολη (NB0066).